Zaparcia – przyczyny, jak sobie z nimi radzić? Domowe sposoby na zaparcia

Zaparcia to dolegliwości, które dotyczą wielu osób, i choć mogą znacznie pogorszyć jakość życia, często bywają lekceważone. Ich przyczyny bywają różne i większość przypadków związana jest z nieodpowiednią dietą, brakiem ruchu czy spowolnieniem metabolizmu, czasem jednak zaparcia związane są z poważnymi chorobami. Jeżeli na nie cierpimy, powinniśmy wiedzieć dlaczego. Warto również poznać domowe sposoby na zaparcia, które pozwolą nam pozbyć się problemu i poprawią codzienne funkcjonowanie.

Zaparcie – co to jest?

Osoba zdrowa wypróżnia się 1-2 razy dziennie przez 5-7 dni w tygodniu. Jeżeli oddawanie stolca występuje rzadziej ( mniej niż 3 razy w tygodniu), możemy mówić o zaparciach. Samo pojęcie definiowane jest jako przedłużone zaleganie treści jelitowej w przewodzie pokarmowym (zazwyczaj w jelicie grubym) lub problemy z wydalaniem stolca z końcowego odcinka przewodu pokarmowego, czyli z odbytnicy.

Warto wiedzieć, że długie zaleganie treści kałowej w jelitach jest niebezpieczne dla naszego zdrowia. Stolec wchłania duże ilości wody, przez co staje się gęsty i twardy i pojawiają się trudności z przepchnięciem go przez odbyt, oddawanie kału staje się bolesne, pojawia się pieczenie, często także krew na papierze toaletowym.

Stolec, który zbyt długo zalega w jelitach, wydziela także gorszą woń, na skutek procesów gnilnych resztek pokarmu.

Rodzaje zaparć

Medycyna wyróżnia kilka rodzajów zaparć w zależności od częstotliwości oraz okoliczności ich występowania.

Zaparcia przypadkowe

Jak sama nazwa wskazuje, ściśle związane są z okolicznościami. To zaparcia, które pojawiają się w określonych sytuacjach, np. po zmianie diety, na wakacjach, w podróży. Zazwyczaj mijają, gdy powrócimy do normalnego trybu życia oraz odżywiania.

Zaparcia krótkotrwałe

Charakteryzują się tym, że są okresowe i powracające. Oznacza to, że zaparcia mieszają się z okresami normalnego wypróżniania się. Mimo iż tego typu zaparcia są przemijające, to pojawiający się ponownie problem bywa uciążliwy, dlatego warto poznać przyczynę występowania zaparć. Jeżeli nie uda się ich zlikwidować, konieczne może okazać się przebadanie przewodu pokarmowego.

Zaparcia przewlekłe

Jak sama nazwa wskazuje, występują przewlekle i są trudne do zlikwidowania. W ich przypadku koniecznie należy ustalić przyczynę ich występowania.

Zaparcia idiopatyczne

Najczęściej występujące, spowodowane są zaburzeniami czynności układu pokarmowego. Często związane są ze złą dietą (zbyt małą ilością błonnika w diecie, siedzącym trybem życia czy odwodnieniem.

Przyczyny zaparć

Rodzaje zaparć wyróżniać można również ze względu na przyczynę ich występowania. Są to:

• zaparcia nawykowe – ich przyczyna tkwi w naszej psychice, spowodowane są nieregularnym trybem życia, nadmiernym stresem, zbytnim pośpiechem (zwłaszcza codziennie rano), niechęcią korzystania z toalet publicznych np. w pracy;
• zaparcia czynnościowe – spowodowane zaburzeniami czynności jelit. Mogą być związane z zespołem jelita drażliwego, złą dietą, przyjmowaniem niektórych leków czy chorobą Leśniowskiego-Crohna;
• zaparcia spowodowane innymi chorobami – mogą to być różne choroby, niekoniecznie związane z układem pokarmowym. Zaparcia najczęściej występują przy wrzodach żołądka i dwunastnicy, endometriozie, zespole policystycznych jajników, chorobie Hashimoto, schorzeniach neurologicznych oraz związanych z przemianą materii.

Zaparcia mogą występować również w przypadku:

• cukrzycy;
• przepukliny;
• hemoroidów.

Jakie są objawy zaparć?

Zaparciom najczęściej towarzyszą:

• wzdęcia;
• bolesne wydalanie kału;
• dyspepsja;
• krew na papierze toaletowym;
• mdłości;
• utrata apetytu;
• odbijanie;
• uczucie pełności;
• anemia;
• bóle brzucha w nocy;
• uczucie rozpierania w podbrzuszu.

Jak często występują zaparcia?

Zaparcia stanowią dość powszechny problem i dotyczą ok. 30% całej populacji, z tym że częściej występują u kobiet niż u mężczyzn. Bardzo często na zaparcia cierpią osoby starsze, którym trudno się poruszać, jest to również problem osób mało aktywnych oraz takich, które źle się odżywiają.

Na szczęście w wielu przypadkach z zaparciami można poradzić sobie domowymi sposobami.

Sposoby na zaparcia

Środki przeczyszczające to ostateczność, gdyż nie pomagają na stałe, a jedynie pozwalają pozbyć się aktualnie zalegającego w jelitach stolca. Zanim po nie sięgniemy, warto zmienić co nieco w trybie życia i wprowadzić odpowiednią dietę.

Jak zapobiegać zaparciom? Oto, co powinniśmy robić:

• postaraj się uregulować rytm wypróżnień;
• codziennie rano po przebudzeniu wypij szklankę ciepłej wody lub wody z miodem, możesz również dzień wcześniej zanurzyć w szklance ciepłej wody dwie suszone śliwki i wypić rano powstałą miksturę;
• wprowadź do swojego życia regularną aktywności fizyczną (już systematyczne spacery lub kilkunastominutowy trening 2-3 razy w tygodniu pomogą przywrócić odpowiedni metabolizm;
• zmień dietę na taką ze sporą ilością błonnika pokarmowego, który reguluje pracę jelit.

Co jeść na zaparcia?

Dieta jest kluczowym elementem profilaktyki zaparć. Chcąc ich uniknąć, powinniśmy postawić na produkty pełnoziarniste, ziemniaki zamienić na ryż brązowy lub kaszę. Warto do diety wprowadzić świeże warzywa i owoce, które są źródłem cennych składników mineralnych, wspomagających ogólną kondycję organizmu. Można również postawić na naturalne sposoby na zaparcia, a więc produkty, które mogą być uznawane za łagodne produkty przeczyszczające, aczkolwiek nie zawierają w sobie żadnych sztucznych substancji.

Domowe sposoby na zaparcia to:

• suszone śliwki;
• siemię lniane;
• nasiona słonecznika
• zioła: mięta, rumianek, aloes, babka piaskowa;
• daktyle;
• rodzynki.

Warto na pierwsze lub drugie śniadanie przygotować owsiankę z suszonymi owocami. Jest to pełnowitaminowa potrawa, która skutecznie ureguluje pracę jelit.

W przypadku ostrych zaparć skorzystać można z oleju parafinowego, który zmiękcza stolec i przyspiesza wypróżnienie. Należy jednak zachować umiar, gdyż zbyt duże spożycie tego środka może prowadzić do ostrych bólów brzucha, biegunek, utraty elektrolitów czy zapalenia śluzówki żołądka.

Pamiętajmy, że nawet domowe sposoby na zaparcia powinny być stosowane zaledwie przez krótki czas. Są one skuteczne, owszem, jednak mogą przyczynić się do tego, że nasz organizm straci zdolność samodzielnego wydalania stolca. Jeszcze gorszym rozwiązaniem jest długotrwałe stosowanie leków przeczyszczających, dlatego pierwszym krokiem do poradzenia sobie z problemem powinno być ustalenie przyczyny zaparć i wyeliminowanie jej lub wyleczenie choroby, która je powoduje.

Jeżeli przedstawione wyżej metody nie działają, należy zgłosić się do lekarza, który zleci odpowiednie badania oraz terapię, której celem będzie poprawa jakości życia osoby cierpiącej na zaparcia.

Zaparcia u dzieci

Zaparcia u dzieci to jeden z najczęstszych powodów wizyty rodzica z dzieckiem u lekarza. Wiążą się one z silnym bólem w trakcie oddawania stolca, przez co dzieci niechętnie korzystają z ubikacji i problem się pogłębia. Najczęstszą przyczyną zaparć u dzieci jest nieodpowiednia dieta. W takim przypadku lekarz zaleca rodzicom zmianę jadłospisu, wprowadzenie do niego owoców i warzyw oraz zwiększenie ilości spożywanych płynów, najlepiej w postaci czystej wody mineralnej. Często poleca się ograniczenie ilości słodyczy oraz słodkich płynów, które mogą przyczynić się do pogłębienie problemu.

Zła dieta to najpowszechniejsza, ale nie jedyna przyczyna problemów z oddawaniem stolca u najmłodszych. Wśród innych, wyróżniamy:

• zwężenie odbytu;
• pierścień odbytowo-odbytniczy;
• wypadanie błony śluzowej lub zwieracza odbytu;
• uchyłek odbytniczy.

Leczenie zaparć u dzieci polega najczęściej na zmianie diety oraz:

• wdrożeniu aktywności fizycznej do trybu życia dziecka;
• wyeliminowaniu czynników, które mogą być dla dziecka stresujące;
• leczeniu farmakologicznym łagodnymi środkami zapisanymi przez lekarza w odpowiedniej dawce.

Co na zaparcia w ciąży?

Zaparcia są częstym problemem kobiet w ciąży. Wiążą się one ze zmianami hormonalnymi, a w szczególności z wysokim poziomem progesteronu oraz uciskiem powiększającej się macicy na jelita. Przyszłe mamy powinny więc w szczególności zadbać o odpowiednią dietę oraz systematyczne uzupełnianie płynów. Jeżeli zaparcia powiązane są z bólem i występują regularnie, należy porozmawiać na ten temat z lekarzem. Panie w ciąży nie powinny samodzielnie stosować leków przeczyszczających.