Pęcherzyk żółciowy i choroby z nim związane

Pęcherzyk żółciowy, nazywany także woreczkiem żółciowym to znajdujący się pod wątrobą narząd, który swoim kształtem przypomina nieco gruszkę. Składa się z szyjki, trzonu i dna, a jego długość dochodzi do 10 cm. Szyjka woreczka żółciowego połączona jest z przewodem wątrobowym i przechodzi do dwunastnicy. Pęcherzyk charakteryzuje się trójwarstwową ścianą, która składa się z błony śluzowej, błony mięśniowej oraz błony surowiczej.

Jakie choroby związane są z pęcherzykiem żółciowym, jakie dają objawy i jak je rozpoznać?

Funkcje woreczka żółciowego

Woreczek żółciowy odpowiada za magazynowanie i zagęszczanie żółci. Jego pojemność wynosi nawet do 70 ml. U głodnego człowieka żółć magazynowana jest właśnie w pęcherzyku żółciowym, a podczas posiłku przechodzi ona do dwunastnicy. Żółć pomaga trawić i wchłaniać tłuszcze wraz z witaminami w nich zawartymi.

Najczęstsze choroby związane z woreczkiem żółciowym

Do najczęstszych schorzeń woreczka żółciowego należą:

– kamica żółciowa;

– ostre i przewlekłe zapalenie pęcherzyka żółciowego;

– rak woreczka żółciowego.

Szybkie rozpoznanie i rozpoczęcie leczenia każdej z tych chorób zapewnia większe szanse wyleczenia i złagodzenia dolegliwości. Zobaczmy, na co zwracać uwagę i czym objawiają się podane wyżej schorzenia.

Kamica pęcherzyka żółciowego

Kamica żółciowa – co to jest?

Kamica pęcherzyka żółciowego charakteryzuje się obecnością złogów (kamieni) w pęcherzyku żółciowym. Złogi te powstają poprzez skupienie substancji chemicznych, znajdujących się w żółci. Składają się zazwyczaj z cholesterolu, białek i jonów nieorganicznych. Wymienione składniki mogą występować w różnych proporcjach, choć najczęściej występujące są kamienie cholestorolowo-barwnikowe, inaczej nazywane mieszanymi.

U zdrowej osoby, występujące w żółci składniki rozpuszczają się i są usuwane do przewodu pokarmowego. Jeżeli zagęszczenie żółci jest zbyt duże, wytrącają się złogi, które hamują przepływ żółci, niezbędny do prawidłowego procesu trawienia.

Objawy kamicy żółciowej

Występujące w pęcherzyku żółciowym kamienie przez wiele lat mogą nie wykazywać żadnych objawów. Najczęstszym z pierwszych objawów pojawienia się złogów w pęcherzyku żółciowym jest kolka żółciowa – nagły, ostry ból w nadbrzuszu, promieniujący często do prawej łopatki. Towarzyszyć temu może stan podgorączkowy, dreszcze i poty. Ból spowodowany jest przesuwaniem się złogów w obrębie pęcherzyka żółciowego.

Pozostałe objawy kamicy żółciowej to:

– brak apetytu;

-nudności;

-wymioty.

Objawy mogą różnić się w zależności od rodzaju kamicy:

→ zakażona kamica pęcherzyka żółciowego – ból w prawym podżebrzu, wzdęcia brzucha;

→ niezakażona kamica pęcherzyka żółciowego – bóle skurczowe, promieniujące do prawej łopatki i w kierunku środkowego nadbrzusza;

→ kamica przewodowa – zażółcenia białek oka i skóry. Przewlekły zastój żółci w drogach żółciowych.

Czynniki sprzyjające kamicy woreczka żółciowego

– nadmiar cholesterolu;

– zagęszczeni żółci w organizmie;

– mukowiscydoza;

– starszy wiek;

– złuszczanie się komórek;

– cukrzyca;

– nieodpowiednia dieta;

– otyłość;

– ciąża;

– niedoczynność tarczycy;

– anemia;

-choroby wątroby;

– czynniki genetyczne.

Kamica żółciowa znacznie częściej występuje u kobiet niż u mężczyzn, czynnikiem ryzyka zachorowania jest również gwałtowna utrata masy ciała np. po kuracji odchudzającej.

Co zrobić, gdy pojawią się objawy kamicy żółciowej?

Jeżeli jedynym objawem jest kolka żółciowa, najlepiej zastosować leki rozkurczające (hioscyna, drotaweryna) lub produkty przeciwbólowe, dostępne bez recepty.

W przypadku, gdy kolka jest bardzo ostra i pojawiła się pierwszy raz w życiu oraz gdy towarzyszą jej inne objawy, należy udać się do lekarza w celu ustalenia przyczyny dolegliwości.

Rozpoznanie kamicy woreczka żółciowego

Badanie USG jamy brzusznej pozwala na wykrycie 90% zachorowań. Pozwala ono określić liczbę kamieni, ich wielkość oraz lokalizację.

Lekarz może zlecić także dodatkowe badania, takie jak:

– tomografię komputerową jamy brzusznej;

– badanie krwi;

– badania na funkcję wątroby.

Leczenie kamicy żółciowej

W ciężkich przypadkach kamicy żółciowej, w której nieskuteczne są leki rozkurczowe i przeciwbólowe, stosuje się dwie metody:

– operacja – przecięcie powłok brzusznych i usunięcie pęcherzyka wraz ze złogami;

– metoda laparoskopowa – bez przecinania powłok brzusznych, usuwanie pęcherzyka polega na wprowadzaniu urządzenia laparoskopowego przez trzy małe nacięcia na skórze. Jest to metoda mniej inwazyjna, charakteryzująca się krótszym okresem rekonwalescencji.

Zobacz też: Gastroskopia – na czym polega. Wskazania do jej wykonania

Pacjenci, u których nie można wykonać zabiegu, leczeni są farmakologicznie poprzez zastosowanie kwasu ursodeoksucholowego. Skuteczność takiego leczenia wynosi 70% i jest dosyć długotrwałe.

Zapalenie pęcherzyka żółciowego

Stan zapalny pęcherzyka żółciowego może mieć charakter ostry lub przewlekły.

Ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego

Choroba ta zazwyczaj wymaga leczenia szpitalnego środkami przeciwzapalnymi oraz antybiotykami, które przenikają do dróg żółciowych. Jej główną przyczyną jest nieleczona kamica żółciowa.

Objawy ostrego zapalenia woreczka żółciowego

Głównym objawem ostrego zapalenia pęcherzyka żółciowego jest silna, występująca nagle kolka żółciowa, trwająca przez dłużej niż 6 godzin z towarzyszącą gorączką oraz dreszczami. Może pojawić się także silny ból w nadbrzuszu, który narasta podczas głębszego wdechu, a także nudności i wymioty.

Diagnostyka ostrego zapalenia pęcherzyka żółciowego

Rozpoznanie ostrego zapalenia pęcherzyka żółciowego następuje poprzez wywiad i badanie wstępne: lekarz zbada wrażliwość powłok brzusznych w okolicach prawego podżebrza. Następnie może zlecić następujące badania:

– krwi ( do ustalenia ilości białych krwinek);

– USG jamy brzusznej .

W leczeniu ostrego zapalenia pęcherzyka żółciowego konieczna jest hospitalizacja oraz zastosowanie ścisłej diety. Osoba chora otrzymuje antybiotyki, leki przeciwzapalne i rozkurczowe.

Czytaj też: Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy – objawy, przyczyny

Przewlekłe zapalenie pęcherzyka żółciowego

Przewlekłe zapalenie pęcherzyka żółciowego może być wywołane przez bakterie, pasożyty, czynniki toksyczne lub podrażnienia, spowodowane obecnością złogów żółciowych.

Objawy przewlekłego zapalenia woreczka żółciowego:

– skurcze w prawym podżebrzu oraz tępe, ugniatające bóle, promieniujące do prawej łopatki;

– odbijanie;

– mdłości;

– wzdęcia;

– zaparcia;

– nieprzyjemny smak w ustach;

– wymioty;

– żółte zabarwienie białek ocznych.

Przewlekłe zapalenie woreczka żółciowego przez wiele lat może stanowić miejsce gromadzenia bakterii i źródło potencjalnego zarażenia. Zdarza się, że nagle przeradza się w ostry stan zapalny i wymaga leczenia chirurgicznego.

Rozpoznanie przewlekłego zapalenia woreczka żółciowego, a czasem i dróg żółciowych polega na:

– przeprowadzeniu wywiadu z pacjentem i fizycznego badania lekarskiego;

– wykonaniu badań pomocniczych:

→ sonda dwunastnicza – mikroskopowe i bakteriologiczne badanie żółci.

Leczenie przewlekłego zapalenia pęcherzyka żółciowego odbywa się poprzez zastosowanie antybiotykoterapii. Nawracające zaostrzenia stanu zapalnego oraz pojawienie się żółtaczki wymagają leczenia chirurgicznego.

Rak pęcherzyka żółciowego

Rak pęcherzyka żółciowego jest nowotworem złośliwym, który powstaje w błonie śluzowej pęcherzyka żółciowego. Choroba nie występuje często i głównie u osób po 60. roku życia – częściej chorują kobiety niż mężczyźni. Charakteryzuje się wysoką śmiertelnością.

Przyczyny zachorowania na raka pęcherza żółciowego nie są jasno określone, ustalono jednak czynniki ryzyka:

– wieloletnia kamica żółciowa;

– pęcherzyk „porcelanowy” – pęcherzyk żółciowy, którego ściana nasycona jest solami wapnia;

– torbiele dróg żółciowych;

– przewlekłe zapalenie pęcherzyka żółciowego;

– zespół polipowatości jelita grubego.

Osoby pracujące w branży obuwniczej, tekstylnej, papierniczej i gumiarskiej są bardziej narażeni na zachorowanie na raka pęcherzyka żółciowego.

Objawy raka pęcherzyka żółciowego często są bagatelizowane przez osoby chore, ponieważ nie są charakterystyczne. Główny objaw jest podobny wymienionego w przewlekłym zapaleniu pęcherzyka, czyli ból w prawym podżebrzu, promieniujący do łopatki. Towarzysząca temu żółtaczka oraz świąd świadczą o zaawansowanym stopniu raka. Dodatkowe objawy to: nudności, wymioty, utrata masy ciała.

Diagnostyka polega na wykonaniu USG jamy brzusznej oraz tomografii komputerowej. W niektórych przypadkach konieczne okazuje się wykonanie rezonansu magnetycznego oraz wstecznej cholangiopankreatografii, które mogą wykazać zwężenia środkowego odcinka dróg żółciowych, które najczęściej związane jest z naciekaniem ich przez raka.

Niestety wczesne rozpoznanie raka pęcherza żółciowego zdarza się rzadko, gdyż choroba ta postępuje bardzo szybko i zaliczana jest do jednych z najbardziej śmiertelnych.

Całkowite wyleczenie raka pęcherzyka żółciowego zdarza się równie rzadko i możliwe jest tylko we wczesnym stadium choroby. W takiej sytuacji wykonuje się zabieg chirurgiczny z otwarciem powłok brzusznych, podczas którego usuwany jest guz wraz z wycinkiem tkanek sąsiadujących.

Rak pęcherzyka żółciowego jest niewrażliwy na chemioterapię i radioterapię.

Sprawdź: Zapalenie błony śluzowej żołądka – przyczyny, objawy, leczenie

Źródła:

https://www.mp.pl/pacjent/gastrologia/choroby/pecherzyk/50809,kamica-zolciowa

http://www.medonet.pl/zdrowie/zdrowie-dla-kazdego,pecherzyk-zolciowy–woreczek-zolciowy—-jakie-sa-objawy-chorob-,artykul,1668554.html

http://www.medonet.pl/choroby-od-a-do-z/choroby-narzadow-wewnetrznych,zapalenie-pecherzyka-zolciowego,artykul,1580020.html

https://www.mp.pl/pacjent/gastrologia/choroby/pecherzyk/73955,ostre-zapalenie-pecherzyka-zolciowego

https://www.mp.pl/pacjent/gastrologia/choroby/pecherzyk/50819,rak-pecherzyka-zolciowego