Helicobacter pylori – co to jest? Objawy, diagnostyka, leczenie

Bakteria helicobacter pylori została odkryta w 1982 przez dwóch naukowców Barry’ego J. Marshall 'a i Robina Warrena, którzy, badając osoby cierpiące na chorobę wrzodową żołądka, znaleźli w ich jamie brzusznej spiralne bakterie i stwierdzili, że to właśnie one odpowiadają za większą część chorób, związanych z wrzodami i innymi schorzeniami układu pokarmowego.

Badania nad bakterią przebiegały wiele lat, jednak dziś jest ona znana już każdemu lekarzowi. Powstały specjalne testy, wykrywające jej obecność oraz skuteczne metody leczenia zakażenia. Czym jest helicobacter pylori, jakie są objawy, jak przebiega diagnostyka i leczenie?

Helicobacter pylori – co to jest?

Helicobacter pylori to spiralna bakteria Gram-ujemna, posiadająca wici, umożliwiające jej poruszanie się i przenikanie przez śluz żołądkowy na powierzchnię komórek nabłonkowych żołądka. Helicobacter pylori wydziela ureazę – enzym, który rozkłada mocznik z krwi do jonu atomowego wody, co pozwala jej dostosować się do kwaśnego środowiska żołądka.

Bakterie produkują toksyny, głównie cytotoksynę wakuolizującą, która przyczynia się do powstania stanu zapalnego, a w konsekwencji wrzodów żołądka i dwunastnicy.

Bakteria Helicobacter pylori występuje u ok. 70-80% ludzi, a do zakażenia dochodzi najczęściej w dzieciństwie – drogą ustno-pokarmową lub kałowo-pokarmową. W krajach mniej rozwiniętych bakterią można zarazić się także poprzez spożywanie wody pitnej.

Kto narażony jest na zakażenia Helicobacter pylori?

Do czynników ryzyka zakażenia bakterią helicobacter pylori nalezą:

– czynniki geograficzne (miejsce zamieszkania w krajach słabo rozwiniętych);

– złe warunki ekonomiczne i socjalne;

– duża liczba zamieszkujących na małej przestrzeni (wielu domowników w małym mieszkaniu);

– czynniki genetyczne.

Objawy zakażenia helicobacter pylori

Helicobacter pylori może przebywać w organizmie człowieka przez wiele lat, nie dając żadnych objawów. Bakteria wykrywana jest najczęściej, gdy już pojawią się wrzody żołądka lub dwunastnicy. Helicobacter pylori powoduje stany zapalne i to właśnie one dają objawy, wskazujące na zakażenie.

Na zakażenie helicobacter pylori mogą wskazywać:

– silne, przewlekłe bóle brzucha;

– zaparcia;

-spadek apetytu;

– mdłości;

– zgaga;

– odbijanie;

– częste wzdęcia;

– ogólne pogorszenie samopoczucia;

– gorączka (w połączeniu z innymi objawami).

Sprawdź też: Dyspepsja czyli niestrawność – objawy, przyczyny

W wielu przypadkach zakażenie bakterią przebiega bezobjawowo i nazywane jest fenotypem łagodnego zapalenia błony śluzowej żołądka. Objawy mogą też po jakimś czasie ustąpić – zdarza się to u ok. 10-20% zarażonych.

Jak postępuje zakażenie helicobacter pylori?

80-90% zakażenia helicobacter pylori przebiega bezobjawowo, a podczas badania zaobserwować można jedynie zapalenie śluzówki żołądka. W pierwszej fazie zakażenia dochodzi do powstania ubytków w błonie śluzowej żołądka, które bezpośrednio prowadzą do powstania stanu zapalnego.

Choć zmiany te nie są bardzo niepokojące, warto je obserwować, gdyż pozostawione same sobie mogą przyczynić się do rozwoju komórek nowotworowych lub powstania innych chorób.

Schorzenia będące konsekwencją zakażenia helicobacter pylori:

→ przewlekłe zapalenie błony śluzowej żołądka;

→ choroba wrzodowa żołądka lub dwunastnicy;

→ rak żołądka;

→ chłoniak typu MALT – przerost tkanki limfatycznej w żołądku, połączony ze zmianą nowotworową;

→ choroba Menetriera – ciężka forma zapalenia z wysiękiem oraz dużą utratą białka w organizmie.

Wskazania do wykonania badania na helicobacter pylori

Wskazaniami do wykonania testu na obecność helicobacter pylori są:

– rak żołądka w rodzinie;

– przewlekłe leczenie niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi;

– niepokojące objawy, dotyczące układu pokarmowego;

– profilaktyka (badanie na życzenie pacjenta).

Metody diagnozowania zakażenia helicobacter pylori

Diagnostyka zakażenia helicobacter pylori wykonywana jest metodami bezinwazyjnymi oraz inwazyjnymi.

Bezinwazyjne metody diagnostyki helicobacter pylori:

→ test serologiczny – pomaga w zdiagnozowaniu zakażenia, nie jest jednak skuteczny do jego wyleczenia, polega na oznaczeniu w surowicy krwi lub ślinie przeciwciał IgG na Helicobacter pylori;

→ test oddechowy z mocznikiem – pozwala zarówno na odpowiednie zdiagnozowanie zakażenia, jak i wyleczenie. Pacjent połyka mocznik z jednym z izotopów węgla 13C lub 14C. Bakteria rozkłada mocznik do wody i dwutlenku węgla. Kiedy pacjent oddycha, lekarz wychwytuje próbki powietrza, które poddawane są analizie, której celem jest oznaczenie izotopu węgla z rozkładu mocznika.

→ testy oznaczające antygen helicobacter pylori w kale – proste badanie diagnozujące, pozwala na wykrycie bakterii w 90%, nadaje się też do leczenia eradykacyjnego.

→ test oparty na biologii molekularnej – wykrywa materiał genetyczny bakterii poprzez zbadanie śladowych ilości śliny i kału;

Inwazyjne metody diagnostyki helicobacter pylori

Metody inwazyjne opierają się na wycinku błony śluzowej w czasie przeprowadzania gastroskopii. Oto przykłady:

→ test ureazowy – pobrany podczas badania wycinek poddawany jest działaniu mocznika, który, w przypadku zakażenia bakterią zostanie rozłożony.

Zobacz też: Gastroskopia – na czym polega?

→ badanie histopatologiczne – pobrane wycinki sprawdzane są pod mikroskopem, aby stwierdzić, czy znajdują się na nich bakterie.

W aptekach możemy zakupić domowe testy bezinwazyjne na helicobacter pylori. Do przeprowadzenia testu wystarczy kropla krwi z opuszka palca, a jego wynik otrzymujemy w czasie 5-10 minut.

Jak wygląda leczenie zakażenia helicobacter pylori?

Leczenie helicobacter pylori ma na celu usunięcie bakterii z błony śluzowej żołądka i przebiega w oparciu o metodę trójskładnikową, wykorzystującą:

– dwa leki przeciwbakteryjne (antybiotyki);

– jednego leku zmniejszającego wydzielanie soku żołądkowego (inhibitora pompy protonowej).

W przypadku braku skuteczności lekarz może wprowadzić leczenie czteroskładnikowe, dodając do terapii cytrynian bizmutu.

Kuracja trwa ok. 7 dni.

Po zakończeniu leczenia wykonuje się ponowne badanie diagnostyczne, którego celem jest sprawdzenie, czy terapia podziałała.

Zakażenie helicobacter pylori – dieta

Chcąc uniknąć zakażenia bakterią, należy wprowadzić do diety produkty z wysoką zawartością witaminy C, jadłospis powinien więc być bogaty w owoce i warzywa. Obecność odpowiedniej dawki witaminy C w soku żołądkowym hamuje rozwój helicobacter pylori i zmniejsza aktywność ureazy – wytwarzanego przez nią enzymu.

Jeżeli do zakażenia już dojdzie, w walce z bakterią pom

ocne będą kwasy tłuszczowe omega-3, witaminy A i E, cynk. W redukcji liczby bakterii pomoże też oregano oraz tymianek.

Zasady żywieniowe podczas zakażenia helicobacter pylori:

– spożywanie 4-6 posiłków dziennie (mniejsze ilości, a częściej);

– posiłki powinny być pożywane o stałych porach;

– unikanie potraw ciężkostrawnych i tłustych;

– rezygnacja z używek (kawy, mocnej herbaty alkoholu);

– unikanie ostrych przypraw i napojów gazowanych;

– odstawienie słodyczy i produktów wzdymających.

Jak zapobiegać? Profilaktyka zakażeń helicobacter pylori

Oprócz przedstawionych wyżej zaleceń dietetycznych, do profilaktyki zakażenia helicobacter pylori zaliczamy:

– przestrzeganie podstawowych zasad higieny (mycie rąk po powrocie do domu, przed posiłkiem itd.);

– karmienie piersią (dzieci karmione piersią wykazują wyższą odporność na zakażenie).

Przestrzegania tych zasad nie wyklucza możliwości zakażenia, jednak zmniejsza ryzyko przeniknięcia bakterii ze względu na zwiększoną odporność. Aktualnie trwają badania nad szczepionką przeciwko helicobacter pylori, która już niedługo być może okaże się skutecznym środkiem zapobiegającym zakażeniu.

Źródła:

http://www.medonet.pl/zdrowie/zdrowie-dla-kazdego,helicobacter-pylori—objawy–diagnostyka–testy—leczenie,artykul,1616793.html

http://bonavita.pl/dieta-przy-zakazeniu-helicobacter-pylori-produkty-zakazane-i-zalecane

https://www.doz.pl/czytelnia/a292-Helicobacter_pylori_8211_objawy_leczenie_dieta_i_historia