Rak trzustki zaliczany jest do najniebezpieczniejszych nowotworów. Trudno wykryć go na tyle wcześnie, aby zapobiec rozwojowi i w większości przypadków jest to nowotwór złośliwy. Osoby chore po zdiagnozowaniu choroby żyją średnio ok. 6 miesięcy i tylko 5% osób przeżywa 5 lat. Jakie są rodzaje nowotworów trzustki i co powinniśmy wiedzieć o tej chorobie?
Czym jest rak trzustki?
Rak trzustki powstaje w wyniku niekontrolowanego rozrostu komórek w obrębie trzustki. Występuje dosyć rzadko, gdyż stanowi jedynie 2% nowotworów złośliwych, jednak charakteryzuje się bardzo wysoką śmiertelnością, głównie dlatego, że przez długi czas nie daje żadnych objawów. Co więcej, rak trzustki jest trudny do zdiagnozowania i w wielu przypadkach odporny na metody leczenia.
Choroba wykrywana jest najczęściej w momencie, gdy już pojawiły się przerzuty, a więc za późno, aby całkowicie wyleczyć a nowoczesne lekarstwa stosowane w terapii przedłużają życie pacjenta zaledwie o kilka miesięcy.
Zobacz też: Rak żołądka – objawy, diagnostyka, leczenie
Rodzaje złośliwych nowotworów trzustki
Złośliwe nowotwory trzustki możemy podzielić na dwa rodzaje:
– raki gruczołowe (gruczolakoraki) – wywodzą się z części zewnątrzwydzielniczej, odpowiedzialnej za produkcję soku trzustkowego, który uwalniany jest do jelita cienkiego (dokładniej do dwunastnicy) i służy do trawienia pokarmu.
– guzy powstające w części wewnątrzwydzielniczej trzustki – rozwijają się z komórek, produkujących hormony, głównie insulinę oraz glukagon.
Czynniki sprzyjające zachorowaniu na raka trzustki
Przyczyny zachorowania na raka trzustki nie są do końca znane, istnieją jednak czynniki, które mogą sprzyjać powstawaniu choroby. Są to między innymi:
– wiek (ryzyko wzrasta wraz z wiekiem pacjenta);
– płeć (rak trzustki częściej występuje u mężczyzn);
– przewlekłe zapalenie trzustki;
– cukrzyca;
– nieleczone lub źle leczone wrzody;
– palenie papierosów (ryzyko wzrasta dwukrotnie);
– nadmierne spożywanie alkoholu;
– tłusta dieta;
– czynniki środowiskowe (zanieczyszczenie środowiska);
– pestycydy oraz chlorki metylenu (kontakt);
– czynniki genetyczne.
Genetyczne dziedziczenie raka trzustki występuje poprzez uwarunkowaną mutację genową, prowadzącą do niekontrolowanego namnażania się komórek. Jednocześnie geny tracą swoją funkcję naprawczą uszkodzonych fragmentów DNA. Krewni osób, które zachorowały na raka trzustki, powinny poddać się badaniom, gdyż wykrycie wadliwych genów pozwoli zastosować odpowiednią diagnostykę i zmniejsza ryzyko późnego wykrycia choroby.
Objawy raka trzustki
Rak trzustki to bardzo podstępna choroba, gdyż rozwija się, nie dając żadnych objawów. Gdy pojawiają się dolegliwości, zazwyczaj jest już za późno na całkowite wyleczenie pacjenta.
Symptomy choroby zalezą w dużej mierze od umiejscowienia guza. Jeżeli zmiany atakują odcinek trzustkowy i odcinają odpływ żółci, może pojawić się żółtaczka. Jeżeli nowotwór zagnieździ się w ogonie trzustki i naciska na nerwy, charakterystyczne są silne bóle jamy brzusznej.
Kolejnym objawem są wyspiaki – czynne komórki wysp trzustkowych, które, rozrastając się, prowadzą do zaburzeń w gospodarce węglowodanowej, co sprawia, że do insuliny wydalana jest nadmierna ilość krwi.
Sprawdź również: Choroba Leśniowskiego i Crohna – czym się objawia?
Mniej specyficzne objawy raka trzustki to:
– niewyjaśniony spadek masy ciała;
– brak apetytu;
– uczucie przelewania w brzuchu;
– wzdęcia;
– odbijanie;
– nudności;
– czasem wymioty;
– nietolerancja glukozy;
– zakrzepowe zapalenie żył;
– wstrzymywanie gazów;
– częste biegunki.
Objawom towarzysz często ogólne osłabienie, czasem gromadzenie wolnego płynu w jamie otrzewnej, a w niektórych przypadkach krwotoki z przewodu pokarmowego.
Diagnostyka raka trzustki
Brak objawów oraz lokalizacja anatomiczna trzustki sprawiają, że wczesne rozpoznanie raka trzustki jest bardzo trudne i zdarza się rzadko. Nowotwór w zaawansowanym stadium charakteryzuje się objawem znacznego powiększenia narządu. Podczas wizyty u lekarza duże znaczenie ma wywiad z pacjentem,lekarz zwraca również uwagę na typowe objawy raka trzustki, przedstawione powyżej.
Poprawne zdiagnozowanie raka trzustki następuje po badaniach obrazowych, takich jak:
– badanie USG jamy brzusznej;
– tomografii komputerowej jamy brzusznej – jest dokładniejsze na usg i pozwala na określenie położenia oraz wielkości zmian, umożliwia także ustalenie stopnia zaawansowania choroby;
– endosonografia trzustki – do badania wykorzystuje się tradycyjną metodę ultrasonografii, jednak głowica urządzenia wprowadzana jest w pobliże trzustki za pomocą endoskopu (przez przełyk, żołądek i dwunastnicę. Badanie pozwala na dokładną ocenę zmian w obrębie narządu.;
Endoskopowa cholangiopankreatografia wsteczna (ECPW) – badanie polega na wprowadzaniu przez usta pacjenta giętkiego endoskopu i prowadzenie go aż do trzustki. Pod jego kontrolą podawany jest do dróg żółciowych i przewodu trzustkowego środek kontrastowy. Wykonywane są zdjęcia rentgenowskie. Na uzyskanym obrazie można zobaczyć rodzaj zmian i poziom i zaawansowania;
– rezonans magnetyczny – pozwala na dokładne zobrazowanie narządów jamy brzusznej ( w tym trzustki);
– cholangiopankreatografia rezonansu magnetycznego – jest to metoda badania, połączona z rezonansem magnetycznym, Umożliwia dokładne rozpoznanie zmian.
Dodatkowe badania, pozwalające na wykrycie raka trzustki to:
– biopsja komputerowa;
– biopsja cienkoigłowa.
Metody leczenia raka trzustki
Szanse wyleczenia raka trzustki wzrastają, im szybciej rozpoznana zostanie choroba. Właśnie dlatego zaleca się badania genetyczne krewnym osób, u których nowotwór wystąpił. Niestety ponad 80% przypadków raka trzustki zostaje rozpoznanych zbyt późno, aby można było myśleć o skutecznej terapii. Co więcej, rak trzustki jest chorobą oporną na tradycyjne metody leczenia.
Sprawdź również: Gastroskopia – jak wygląda? Wskazania do jej wykonania
Leczenie chirurgiczne
Jedyną szansę na pozbycie się nowotworu, jest całkowite wycięcie guza. Mimo tego wyniki takiej terapii w dalszym ciągu są niezadowalające, dlatego podejmuje się próbę zwiększenia skuteczności poprzez chemioterapię i radioterapię.
Radioterapia – może być stosowana nawet w trakcie operacji (napromienianie przeprowadza się przy otwartym brzuchu).
Chemioterapia – stosowana jest zazwyczaj po operacji z użyciem różnych leków.
Niestety w dalszym ciągu skuteczność leczenia złośliwego raka trzustki jest niewielka.
Leczenie objawowe
Przeprowadzane w przypadkach, gdy przeprowadzenie doszczętnej operacji nie jest możliwe. Wykonuje się wtedy zabieg paliatywny, który nie leczy choroby całkowicie, ale może usunąć część jej objawów, aby poprawić samopoczucie chorego i jakość jego życia. Przykładem takiego zabiegu jest zespolenie dróg żółciowych z jelitem, co umożliwi odpływ żółci z wątroby do jelita.
Jak zapobiegać rakowi trzustki?
Trudno zapobiegać chorobie, której dokładna przyczyna nie jest dokładnie określona, istnieją jednak czynniki, które sprzyjają profilaktyce choroby. Są to:
– stosowanie odpowiedniej diety, bogatej w warzywa, owoce bez skórek, chude mleko;
– rzucenie papierosów;
– unikanie produktów smażonych;
– wykonywanie badań genetycznych, jeżeli u kogoś w rodzinie wykryto raka trzustki;
– dokładne leczenie stanów zapalnych trzustki i wątroby.
Sprawdź: Pęcherzyk żółciowy i choroby z nim związane
Źródła:
http://www.medonet.pl/choroby-od-a-do-z/choroby-nowotworowe,rak-trzustki—przyczyny–objawy-i-leczenie-nowotworu,artykul,1580032.html
https://www.mp.pl/pacjent/onkologia/chorobynowotworowe/88950,nowotwory-zlosliwe-trzustki
Miłośniczka sportu i zdrowego odżywiania, starająca się żyć według zasad, które pozwalają mi utrzymać sprawność fizyczną. Wielbicielka treningu crossfitowego, wciąż zdobywam nową wiedzę i doświadczenie w zakresie pracy nad ciałem. Uczestniczę w szkoleniach oraz zagłębiam się w literaturze, pozwalającej mi doskonalić swoje umiejętności i osiągać lepsze efekty. W wolnych chwilach i przy ładnej pogodzie uwielbiam spacerować lub zwiedzać okolice na rowerze. Uważam, że warto o siebie dbać i chciałabym zachęcić do tego innych.
