Kozieradka – właściwości, zastosowanie

Kozieradka pospolita to zioło bardzo cenione ze względu na jej właściwości zdrowotne i pielęgnacyjne. Roślina ta zwana jest również bożą trawką lub grecką koniczynką. Popularna jest wśród dietetyków, trenerów personalnych oraz osób, preferujących zdrowy tryb życia. Znalazła swoje zastosowanie także w kosmetyce. Jak działa kozieradka i dlaczego warto pomyśleć o wprowadzeniu jej do diety? Zobaczmy.

Kozieradka – właściwości

Swoim wyglądem kozieradka nieco przypomina kończynę. Jej owocem jest długi strong. Roślina wydziela korzenny, lekko mdły zapach, kwitnie w lipcu i czerwcu. Najwięcej właściwości zdrowotnych mają nasiona kozieradki. Roślinę kosi się, gdy owoce dojrzeją, następnie młóci, otrzymując właśnie nasiona.

Głównym składnikiem aktywnym nasion kozieradki są galaktomanny, tworzące substancje śluzowe. Ponadto w składzie kozieradki znajdziemy:

• flawonoidy (np. witeksyna, izowiteksyna i wicenina);
• witaminy i minerały (między innymi witamina PP, witamina C, witamina B6, kwas foliowy, witamina A, żelazo, miedź, fosfor, magnez, potas, sód, cynk);
• saponiny o szkielecie sterolowym, np. pochodne diosgeniny, jamogeniny, tigogeniny i gitogeniny;
• zdrowe tłuszcze;
• białka;
• cholinę;
• lecytynę;
• trygonelinę;
• olejek eteryczny;
• sole mineralne.

Kozieradka – działanie na organizm człowieka

Kozieradka zawiera sporą ilość substancji śluzowych i to właśnie one sprawiają, że jej zastosowanie jest dość szerokie. Może być wykorzystywana do użytku zewnętrznego, choć częściej spożywa się ją doustnie. Badania wykazują, że takie zastosowanie u ludzi i zwierząt wykazuje działanie wzmacniające odporność i pobudzające czynności wydzielnicze.

Spożywanie nasion kozieradki – zalety:

• zwiększenie wydzielania soku żołądkowego, trzustkowego oraz śliny;
• poprawa trawienia;
• zwiększenie wchłanialności substancji odżywczych (szczególnie aminokwasów);
• pobudzenie krwiotwórczej czynności szpiku kostnego (przyczynia się do wzrostu liczby czerwonych krwinek przy jednoczesnym podniesieniu ilości krwinek białych, które zwiększają odporność organizmu na działanie bakterii;
• obniżenie poziomu cukru we krwi.

Czytaj też: Rola witaminy B12 w procesie krwiotwóczym

Kozieradka – zastosowanie

Kozieradka stosowana jest szeroko w medycynie naturalnej, wspomagając leczenie i profilaktykę wielu schorzeń i chorób.

Kozieradka na problemy z trawieniem

Olej z kozieradki, bądź przygotowany samodzielnie kleik, wykazują skuteczne działanie w problemach trawiennych. Łagodzą zarówno wzdęcia, jak i zaparcia. Mają działanie żółciopędne, przeciwzapalne i rozkurczowe, redukują dolegliwości bólowe, a dzięki dużej zawartości błonnika, regulują pracę jelit.

Kozieradka na wrzody żołądka

Dzięki obecności frakcji polisacharydowej (jednej z frakcji błonnika pokarmowego) ekstrakty wodne z nasion kozieradki mogą być stosowane w leczeniu i łagodzeniu dolegliwości choroby wrzodowej. Po dostaniu się do żołądka polisacharydy pokrywają błonę śluzową żołądka warstwą ochronną, która zabezpiecza ją przed działanie czynników szkodliwych, między innymi kwasu solnego czy pepsyny. Dzięki temu dolegliwości się zmniejszają, a proces gojenia zostaje przyspieszony.

Kozieradka na ochronę wątroby

Zastosowanie nasion kozieradki na wątrobę porównywalne jest do właściwości ochronnych sylimaryny. Działają przeciwzapalnie, hamują procesy włóknienia oraz wnikanie toksyn do wnętrza komórek wątroby.

Kozieradka na pasożyty

Nasiona kozieradki mogą być stosowane pomocniczo w zwalczaniu pasożytów przewodu pokarmowego. Badania wykazują, że 80% osób posiada w swoim ciele niewykryte pasożyty, co oznacza, iż kozieradkę stosować można także, jeżeli choroba pasożytnicza nie została stwierdzona.

Kozieradka pomocna w leczeniu hemoroidów

Żylaki odbytu to choroba, którą niełatwo wyleczyć. Okazuje się, że kozieradka może w tym pomóc. Zawarte w niej flawonoidy uszczelniają naczynia krwionośne, łagodząc objawy hemoroidów.

Kozieradka w leczeniu raka jelita grubego

Nasiona kozieradki zawierają disogeninę, która hamuje wzrost i stymuluje śmierć komórek ludzkiego nowotworu jelita grubego HT-29.

Kozieradka na obniżenie poziomu cholesterolu

Nasiona kozieradki przyczyniają się do obniżenia ogólnego poziomu cholesterolu, tróglicerydów oraz lipoprotein o małej gęstości. Dzieje się tak ze względu na zawartość saponin steroidowych, nasilających metabolizm cholesterolu oraz jego przemianę w wątrobie do kwasów żółciowych. Co więcej, saponiny stymulują także wydalanie tych kwasów. Poza tym opóźniają wchłanianie związków tłuszczowych , co sprawia, że redukują ryzyko miażdżycy oraz chorób serca (przyczynia się do tego również zawarta w kozieradce niacyna).

Nasiona kozieradki obniżają poziom cukru we krwi

Kozieradka może wspomagać również leczenie cukrzycy. Jej nasiona zawierają duże ilości substancji śluzowych, które opóźniają wypróżnianie żołądka i zmniejszają poposiłkowy wzrost glukozy. Hamują aktywność enzymów rozkładających węglowodany i obniżają poziom glukozy w moczu. Nasiona kozieradki zawierają 4-hydroksyizoleucynę. Jest to aminokwas, który uwalnia insulinę z komórek wysepek Langerhansa. Zawarte w roślinie polifenole zwiększają także wrażliwość organizmu na insulinę.

Działanie antybakteryjne i przeciwgrzybicze kozieradki

Wyciąg z kozieradki działa podobnie do antybiotyków. Zwalcza między innymi takie bakterie, jak:

• e coli;
• pałeczka zapalenia płuc;
• dwoinka rzeżączki;
• pałeczka ropy błękitnej;
• salmonella;
• rzęsistek pochwowy.

Roztwory z kozieradki wykazują również właściwości, zwalczające grzyby.

Kozieradka wykorzystywana jest także w:

• zwalczaniu chorób dróg oddechowych ze względu na działanie wykrztuśne;
• zwalczaniu dolegliwości bólowych i gorączki;
• zapobieganiu chorobom degeneracyjnym, między innymi chorobie Alzheimera;
• pobudzaniu laktacji.

Kozieradka dla kulturystów

Kozieradka wskazana jest również osobom aktywnym, gdyż wspomaga redukcję tkanki tłuszczowej oraz zwiększa naturalną produkcję testosteronu. Choć nie poprawia siły i wytrzymałości mięśni, może przyczynić się do szybszego wyrzeźbienia sylwetki i uwydatnienia masy mięśniowej, przez co stała się popularna wśród kulturystów.

Kozieradka na skórę

Nasiona kozieradki w postaci gorących okładów działają kojąca na stany zapalne skóry. Mogą również przyspieszać gojenie się siniaków i ropni. Kozieradka w kosmetyce stosowana jest w celu łagodzenia objawów trądziku oraz pielęgnacji skóry łojotokowej.

Popularne jest również wykorzystanie kozieradki na włosy. Specjalna wcierka z nasion zapobiega wypadaniu włosów i stymuluje ich wzrost.

Kozieradka w kuchni – zastosowanie

W kuchni sproszkowane nasiona kozieradki stosowane są jako przyprawa do różnego rodzaju potraw, szczególnie ryżu, mięsa i wędlin. Można ją dodawać właściwie do wszystkiego, nawet do domowych dżemów lub konfitur. Nasiona kozieradki charakteryzują się lekko gorzkawym smakiem, jednak aby go zniwelować, wystarczy je przed sproszkowaniem nieco podprażyć na patelni.

Liście i kiełki kozieradki możemy dodawać do sałatek lub sosów, a nawet kanapek. Świetnie smakują z delikatnym twarożkiem.

Napary z kozieradki

Po kupieniu nasion z kozieradki możemy w prosty sposób zrobić z nich napar, zalewając wodą. Dla pobudzenia łaknienia można spożywać taki napar przed posiłkiem, a na poprawę trawienia, po.

Wcierka na włosy z kozieradki – jak zrobić?

Tworzymy napar, zalewając 3 łyżki nasion z kozieradki 150 ml wody. Pozostawiamy do wystygnięcia. Specyfik wcieramy we włosy i owijamy je folią, pozostawiając na ok. 3 godziny. Po tym czasie ściągamy folię i dokładnie myjemy włosy.

Zabieg można wykonywać raz lub dwa razy w tygodniu. Pozostałości wcierki możemy przechowywać w lodówce przez ok. 7 dni.

Uwaga:

Wcierka może pozostawiać na włosach intensywny zapach.

Warto wiedzieć:

Wartości odżywcze nasion kozieradki (w 100 g)

Wartość energetyczna – 323 kcal

Białko ogółem – 23 g

Tłuszcz – 6.41 g

Węglowodany – 58.35 g

Błonnik – 24.6 g

Witaminy

Witamina C – 3 mg

Tiamina – 0.322 mg

Ryboflawina – 0.366 mg

Niacyna – 1.640 mg

Witamina B6 – 0.600 mg

Kwas foliowy – 57 µg

Witamina A – 60 IU

Minerały

Wapń – 176 mg

Żelazo – 33.53 mg

Magnez – 191 mg

Fosfor – 296 mg

Potas – 770 mg

Sód – 67 mg

Cynk – 2.50 mg