Witamina C (kwas askorbinowy) jest jedną z najczęściej polecanych i stosowanych w profilaktyce przeziębień. Stawiana jest tuż obok witaminy B i witaminy B12 jako najważniejsza dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Bierze udział w wielu procesach zachodzących w naszym ciele, a jej niedobór może mieć przykre konsekwencje. Jaka jest funkcja witaminy C w organizmie, jakie są jej rodzaje, właściwości i zastosowanie?
Funkcja witaminy C w organizmie:
– bierze udział w budowaniu tkanki łącznej;
– wspomaga produkcję kolagenu;
– wzmacnia układ immunologiczny.
Czy witamina C jest skuteczne w leczeniu przeziębienia?
Przez wiele lat kwas askorbinowy uważany był za świetny środek na przeziębienie. W 2007 roku naukowcy udowodnili jednak, że witamina C nie skraca czasu trwania infekcji, kiedy tak już się rozwinie, a powszechne przekonanie to mit!.
Czy jednak witamina C jest całkowicie nieskuteczna, jeżeli chodzi o unikanie chorób? Wręcz przeciwnie! Badania wykazały, że kwas askorbinowy świetnie sprawdza się jako produkt w profilaktyce przeziębień. Witamina C przyjmowana systematycznie codziennie zmniejsza czas przeziębienia o ok. 8-10%, a najbardziej skuteczna jest u osób ciężko trenujących, u których ryzyko infekcji zmniejsza się aż o 50%. To właśnie dlatego stanowi składnik tak wielu suplementów dla sportowców.
W skrócie, witamina C nie ochroni nas, gdy już złapiemy przeziębienie, jednak regularne jej przyjmowanie zmniejsza ryzyko pojawienia się infekcji.
Objawy niedoboru witaminy C
Objawy niedoboru witaminy C w naszym organizmie są widoczne. Zbyt mała ilość kwasu askorbinowego przyczynia się do osłabienia naczyń włosowatych, może także doprowadzić do anemii, ponieważ witamina C wspomaga wchłanianie żelaza.
Niedobór witaminy C może być przyczyną niektórych chorób, takich jak szkorbut, chorób oksydacyjnych, spowodowanych uszkodzeniami wolnych rodników, zmian w kościach oraz chrząstkach, a nawet doprowadzić do astmy.
Zobacz również: Czosnek – naturalny abtybiotyk. Właściwości i zastosowanie
Objawy niedoboru witaminy C, na które powinniśmy zwrócić uwagę to:
– ciągłe osłabienie;
– szybkie męczenie się;
– spadek apetytu;
– spuchnięte, krwawiące dziąsła;
– skłonność do występowania siniaków;
– bóle mięśni i stawów.
Rodzaje i właściwości witaminy C
W sklepach medycznych i aptekach, znajdziemy kilka rodzajów witaminy C. Mogą różnią się one poszczególnymi właściwościami oraz szybkością wchłaniania.
Witamina C lewoskrętna (kwas l-askorbinowy)
Według niektórych jest to jedyna odmiana witaminy C, która faktycznie działa w profilaktyce przeziębień i najszybciej się wchłania. Niestety jest to chwyt marketingowy, wykorzystywany przez koncerny farmaceutyczne, gdyż witamina C lewoskrętna jest zazwyczaj dużo droższa od zwykłego kwasu askorbinowego.
Witamina C lewoskrętna najczęściej dostępna jest w postaci proszku.
Właściwości witaminy C lewoskrętnej:
– jest najbardziej naturalną odmianą witaminy C (nie zawiera parabenów i konserwantów);
– działa antyoksydacyjne (usuwa toksyny i pozostałości leków);
– usprawnia przyswajanie żelaza;
– wspomaga leczenie alergii oraz astmy;
– poprawia pracę układu immunologicznego;
– stymuluje pracę wątroby.
Witamina C 1000
Szczególnie zalecana w przypadkach niedoboru witaminy C oraz w profilaktyce. Ze względu na dużą dawkę kwasu askorbinowego, witaminy C 1000 nie powinny brać dzieci poniżej 12 roku życia. Dostępna zazwyczaj w postaci tabletek doustnych lub tabletek do rozpuszczania w wodzie.
Witamina C 1000 przeciwwskazania:
– wiek poniżej 12 roku życia;
– kamica nerkowa;
– zaburzenia metabolizmu żelaza;
– fenyloketonuria;
– nadwrażliwość na składniki preparatu.
Stosowanie witaminy C1000 systematycznie może wywołać pewne skutki niepożądane, takie jak:
– biegunka;
– odkładanie się kamieni szczawianowych, moczanowych i cystynowych;
– ból głowy;
– zaczerwienienia skóry;
– częstomocz.
Witamina C liposomalna
Witamina C liposomalna to produkt stosunkowo nowy, gdyż pojawiła się po raz pierwszy w 2004 roku. Jest to najłagodniejsza odmiana witaminy C, która nie obciąża żołądka. Dobrze się wchłania i dociera do wszystkich komórek, wykazujących zapotrzebowanie na tę witaminę.
Właściwości witaminy C liposomalnej:
– redukuje stany zapalne, związane z gorączką i grypą;
– wzmacnia odporność;
– jest składnikiem kości, ścięgien, więzadeł oraz skóry;
– przyspiesza gojenie się ran oraz złamań;
– wspomaga kondycję oczu;
– ma właściwości przeciwutleniające.
Szacuje się, że jedna dawka liposomalnej witaminy C jest nawet o 90% lepiej przyswajalna niż zwykły kwas askorbinowy.
Jakie jest zapotrzebowanie na witaminę C?
Ludzki organizm nie wytwarza witaminy C, a to oznacza, że musi ją dostarczać z pożywienia oraz w postaci suplementacji. Zapotrzebowanie na witaminę C wynosi ok. 40-50 mg na dobę u dzieci, 75 mg u kobiet i ok. 90 mg u mężczyzn. Oczywiście wszystko zależy od masy ciała danej osoby oraz tryby życia.
Zapotrzebowanie na witaminę C zwiększa się u osób aktywnych fizycznie, osób starszych, cierpiących na nadciśnienie tętnicze czy cukrzycę. Więcej kwasu askorbinowego powinny przyjmować także palacze, osoby będące narażone na silny stres oraz kobiety w ciąży. Zaleca się zwiększanie dawki także w przypadkach zaburzenia czynności jelit czy wymiotów.
Czy witaminę C można przedawkować?
Witamina C jest rozpuszczalna w wodzie i jej nadmiar wraz z nią wydalany jest z organizmu. Oznacza to, że jeżeli przyjmiemy większą dawkę witaminy C, niż potrzebuje jej organizm, to, co nie zostanie zużyte, będzie po prostu wydalone. Jednak w niektórych przypadkach przyjęcie dawki większej niż 1000 mg może skutkować zaburzeniami pracy układu pokarmowego, bólem głowy, brzucha lub wysypką skórną. Duże dawki witaminy C mogą przyczyniać się także do zakwaszania moczu, co w konsekwencji może prowadzić do powstawania kamieni nerkowych.
Witamina C – lepsza z jedzenia czy w suplementach?
Badania wykazują, że same suplementy nie wystarczą. Amerykańscy naukowcy udowodnili, że naturalna witamina C, występująca w owocach i warzywach nie tylko lepiej się wchłania, ale także dłużej utrzymuje w organizmie. Przestrzega się więc przed zastępowaniem owoców suplementami – są one dobre w uzupełnieniu niedoboru witaminy C, jednak nie zapominajmy, że zdrowa dieta lepiej wpłynie na nasz organizm.
Jak chronić się przed niedoborami witaminy C z pożywienia?
Podczas obróbki produktów spożywczych, tracimy wiele ważnych składników odżywczych, w tym także witaminę C, która jest wrażliwa na temperaturę, światło i powietrze. Chcąc uchronić pożywienie przed jej utratą, należy:
– wybierać źródła witaminy C, które możemy spożywać w postaci surowej (owoce, warzywa);
– stawiać na jak najświeższe produkty (najwięcej witaminy C w owocach i warzywach znajduje się zaraz po zbiorze, w trakcie przechowywania jej ilość maleje);
– kroić i obierać owoce i warzywa produktami ze stali nierdzewnej (rdzewne tworzywo przyspiesza rozkład witaminy C);
– nie przetrzymywać obranych owoców i warzyw w wodzie zbyt długo;
– owoce obierać ze skóry cienko, gdyż to pod skórką znajdują się największe ilości witaminy C.
Sprawdź: Właściwości i rodzaje miodu
Produkty z największą ilością witaminy C
Poniżej przedstawiamy krótką listę produktów, w których znajduje się największa ilość witaminy C w przeliczeniu na 100g.
1. Dzika róża – do 1800 mg.
2. Acerola – 1000-4000 mg.
3. Rokitnik – do 1100 mg.
4. Dereń – do 200 mg.
5. Czarna porzeczka – ok. 180 mg.
6. Natka pietruszki – ok. 180 mg.
Czy witamina C pomaga w walce z nowotworami?
Opinie w skuteczności witaminy C w walce z nowotworami są podzielone. Niektórzy naukowcy uważają, że podawanie odpowiednich dawek Witaminy C w zastrzykach może przyspieszyć zabijanie komórek nowotworowych i pomóc w złagodzeniu efektów chemioterapii i radioterapii. Badania nad tym tematem są jednak rozbieżne i wiele z nich wskazuje, że kwas askorbinowy nie ma wielkiego znaczenia w leczeniu nowotworów.
Zobacz też: Rak trzustki – jakie są objawy? Jak leczyć?
Działanie witaminy C na kości i stawy
Witamina C bierze czynny udział w produkcji kolagenu, dzięki czemu uważana jest za skuteczny środek wzmacniający kości i stawy. Co więcej, witamina C jest składnikiem niezbędnym do wydzielania osseiny – składnika budulcowego kości.
Witamina C, a kondycja skóry
Wspomagając produkcję kolagenu, kwas askorbinowy działa korzystnie na kondycję skóry, redukując oznaki starzenia. Co więcej, witamina C jest silnym przeciwutleniaczem, który usuwa wolne rodniki i chroni skórę przed szkodliwym działaniem promieni UV.
Jaką witaminę C podawać dzieciom?
Dzieciom najlepiej podawać witaminę C w jak najnaturalniejszej formie, czyli w owocach i warzywach. Dla uzupełnienia niedoboru warto zastosować sól kwasu askorbinowego, którą otrzymuję się poprzez zobojętnienie kwasu askorbinowego z sodą oczyszczoną lub wodorotlenkiem sodu.
W aptekach lub sklepach medycznych znajdziemy także specjalne produkty, zawierające witaminę C przystosowaną dla najmłodszych.
Witamina C a tabletki antykoncepcyjne
Przyjmowanie witaminy C w dawce większej niż 1000mg na dobę może zaburzyć działanie tabletek antykoncepcyjnych i zwiększyć stężenie estrogenu we krwi (nawet do 50%). Może to przyczynić się do wywołania niepożądanych działań, związanych z nadmiarem estrogenu, takich jak: wzdęcia, nudności, wymioty, infekcje pochwy i dolegliwości ze strony pęcherzyka żółciowego.
Nadmierna dawka witaminy C może również nasilać działania niepożądane innych leków.
Czy to grypa? Zobacz przyczyny i objawy.
Źródła:
https://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/apteczka/witamina-c-nie-tylko-na-przeziebienie-wlasciwosci-i-zastosowanie-witam-aa-GdaG-BQ2f-YivZ.html
http://www.medonet.pl/zdrowie,witamina-c-nie-jest-panaceum-na-przeziebienia-i-grype,artykul,1724360.html
https://onkolmed.pl/witamina-c-i-jej-wlasciwosci
Oxalate absorption and endogenous oxalate synthesis from ascorbate in calcium oxalate stone formers and non-stone formers, www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15558527
Miłośniczka sportu i zdrowego odżywiania, starająca się żyć według zasad, które pozwalają mi utrzymać sprawność fizyczną. Wielbicielka treningu crossfitowego, wciąż zdobywam nową wiedzę i doświadczenie w zakresie pracy nad ciałem. Uczestniczę w szkoleniach oraz zagłębiam się w literaturze, pozwalającej mi doskonalić swoje umiejętności i osiągać lepsze efekty. W wolnych chwilach i przy ładnej pogodzie uwielbiam spacerować lub zwiedzać okolice na rowerze. Uważam, że warto o siebie dbać i chciałabym zachęcić do tego innych.