Zaburzenia snu – przyczyny, rodzaje, leczenie

Zaburzenia snu dotyczą coraz większej liczby osób. Szacuje się, że nawet 30% całej populacji systematycznie ma problemy ze snem. Istnieje kilka rodzajów zaburzeń snów, które mogą mieć różne konsekwencje dla organizmu człowieka. Jakie są przyczyny i rodzaje zaburzeń oraz jak sobie z nimi radzić?

Zaburzenia snu – klasyfikacja medyczna

W Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10 zaburzenia snu podzielone są na dwa rodzaje:

1. Organiczne zaburzenia snu (G47) – są objawem innych schorzeń psychicznych lub somatycznych – zaliczamy do nich narkolepsję, bezdech senny, katalepsję;
2. Nieorganiczne zaburzenia snu (F51) – określane jako schorzenie odrębne, spowodowane zaburzeniami na tle emocjonalnym, np.: somnambulizm, koszmary senne, lęki nocne.

Inna klasyfikacja stosowana jest aktualnie przez Międzynarodową Klasyfikację Zaburzeń snu, która dzieli je na pierwotne i wtórne.

Wtórne zaburzenia snu

Towarzyszą innym chorobom psychicznym i somatycznym, mogą być też następstwem przyjmowania leków i używek.

Pierwotne zaburzenia snu

Dyssomnie – określane są przy niedostatecznej ilości lub jakości snu. Bezsenność, hipersomnia, zaburzenia rytmu i czuwania, narkolepsja.

Parasomnie – w tym przypadku czas trwania snu jest odpowiedni, a zaburzenia pojawiają się w trakcie jego trwania, np.: lunatykowanie, paraliż senny, koszmary.

Rodzaje zaburzeń snu

Dyssomnie

Bezsenność

Bezsenność diagnozuje się w przypadkach, gdy problemy z zaśnięciem występują więcej niż przez 3 noce w tygodniu. Jeżeli sytuacja powtarza się dłużej niż 1 miesiąc, zaburzenie określane jest jako bezsenność przewlekła.

Przyczynny bezsenności:

1. Zaburzenia psychiczne, taki jak depresja, stany lękowe, itd. (50-60% przypadków).
2. Zespół niespokojnych nóg.

Hipersomnia

Określana w przypadkach, gdy sen rwa zbyt długo (dłużej niż 9 godzin na dobę) lub, gdy nadmierna senność występuje w ciągu dnia pomimo przespanej nocy.

Przyczyny hipersomnii:

• depresja;
• zażywanie zbyt dużych dawek leków psychotropowych;
• nadużywanie alkoholu.

Narkolepsja

Objawy narkolepsji:

• napady senności w różnych sytuacjach (chory zasypia nawet wtedy, gdy sytuacja wymaga koncentracji i skupienia);
• katapleksja – nagły spadek napięcia mięśniowego, który powoduje, że osoba chora bezwładnie osuwa się na ziemię;
• omamy senne;
• paraliż przysenny – uczucie całkowitego paraliżu z zachowaniem świadomości podczas zasypiania lub budzenia się.

Bezdech senny

Objawia się ustaniem wentylacji powietrza do płuc podczas spania na okres dłuższy niż 10 sekund lub spłyceniem oddechu do 50%. Główne objawy schorzenia to chrapanie i częste wybudzanie się w nocy.

Zaburzenia rytmu snu i czuwania

Występuje w efekcie zaburzeń wewnętrznego zegara biologicznego i pojawia się często przy pracy zmianowej lub zmianie sfer czasowych.

Parasomnie

Lunatyzm

Wstawanie, chodzenie, siadanie na łóżku podczas snu bez udziału świadomości.

Upojenie przysenne

Uczucie dezorientacji zaraz po przebudzeniu połączone z mamrotaniem, bełkotaniem, chwilowym brakiem kontaktu z otoczeniem.

Lęki nocne

Związane często z koszmarami sennymi. Wybudzenia ze snu z krzykiem, uczucie lęku, objawiające się krzykiem, płaczem, czasem agresją.

Koszmary senne

Przerażające, realistyczne sny. Często związane są z dramatycznymi przeżyciami w przeszłości.

Jakie są przyczyny zaburzeń snu?

Zaburzenia snu najczęściej powiązane są z chorobami na tle psychicznym i somatycznym. Każda osoba, u której problemy występują przez dłuższy czas, powinna skontaktować się z lekarzem w celu ustalenia dokładnej przyczyny.

Przyczyny zaburzeń snu o charakterze pierwotnym:

• czynniki genetyczne – zaburzenia snu pojawiają się już w dzieciństwie, sen chorego jest płytki, przerywany. Z wiekiem problemy mogą przybierać na sile i przejść w postać przewlekłą;
• przyczyny psychofizjologiczne – powiązane z trudną sytuacją życiową i stresem – np. rozwód, kłopoty finansowe, kłopoty w pracy, śmierć bliskiej osoby itd.;
• zaburzenia higieny snu – powiązane z nieregularnym trybem życia, chodzeniem spać o różnych porach, złymi nawykami żywieniowymi (zbyt późna kolacja). Występują często osób, które nie są aktywne fizycznie

Konsekwencje zaburzeń snu

Badania wykazały, że aktualnie śpimy przeciętnie o 1,5 godziny krócej niż w XX wieku. Co więcej, szacuje się że ponad 30% całej populacji ma problemy ze snem, a u 11% występuje chroniczna bezsenność. Sen ma bardzo duże znaczenie dla naszego zdrowia i samopoczucia, już jedna nieprzespana noc wiąże się ze spadkiem koncentracji i mobilności fizycznej. Jeżeli deprawacja snu występuje przez dłuższy czas, konsekwencje mogą być dla nas bardzo groźne.

Skutki uboczne zaburzeń snu:

• złe samopoczucie;
• spowolnienie reakcji;
• ciągłe zmęczenie;
• osłabienie pamięci;
• pogorszenie jakości wykonywanych zadań;
• spadek odporności;
• zwiększenie ryzyka wystąpienia depresji;
• większa podatność na choroby układu krążenia;
• zwiększenie skłonności do otyłości.

Jak leczyć zaburzenia snu?

Diagnostyka zaburzeń snu rozpoczyna się u lekarza rodzinnego, który zleci zrobienie podstawowych badań. Jeżeli wykluczona zostanie choroba somatyczna, przyczyn problemów ze snem należy szukać w przychodni zdrowia psychicznego, gdzie pacjent zostanie poddany badaniom w celu zdiagnozowania zaburzeń psychicznych. Wykluczenie choroby somatycznej i psychicznej upoważnia chorego do udania się do ośrodków specjalizujących się w zaburzeniach snu. W takich placówkach wykonywane są badania polisomnograficzne, podczas których rejestrowana jest aktywność mózgu podczas snu czy napięcie mięśni.

Bezsenność wtórna leczona jest najczęściej objawowo w nawiązaniu do zdiagnozowanej choroby. Przy pierwotnych zaburzeniach snu stosuje się najczęściej leki nasenne połączone z terapią poznawczo-behawioralną.

Sprawdź również: Na co pomaga medyczna marihuana? Jakie schorzenia leczy? 

Zaburzenia snu u dzieci

Problemy ze snem u dzieci dzielimy na dwie kategorie:

1. Senność i zmęczenie w ciągu dnia;
2. Trudności z zaśnięciem.

Zaburzenia snu u dzieci mogą mieć różne przyczyny, jednak gdy utrzymują się przez jakiś czas, powinny być szybko zdiagnozowane.

Przyczyny problemów ze snem u dzieci:

Lęki nocne

Występują najczęściej u dzieci w wieku 3-7 lat. Dziecko budzi się nagle, szybko oddychając lub z krzykiem. Atak może trwać od kilku do kilkudziesięciu minut. Problem może być związany z sytuacją stresową, którą należy rozwiązać i pozwolić dziecku się odprężyć. Może być konieczna konsultacja z psychoterapeutą.

Moczenie się

Zdarza się u dzieci z nieprawidłowo rozwiniętym pęcherzem lub u takich, które zasypiają w tak głęboki sen, że nie czują parcia. Powtarzające się nocne moczenie u starszych dzieci wymaga konsultacji z lekarzem.

Bezdech senny

Występuje u 3% dzieci. Spowodowany jest najczęściej powiększeniem migdałków, które blokuje przepływ powietrza przy wdechu i wydechu.

Walka z zaburzeniami snu domowymi sposobami. Jak poprawić higienę snu?

Zaburzenia snu mogą wiązać się także z czynnikami środowiskowymi. Najczęstszym z nich jest hałas, choć na dobry sen wpływać może także otoczenie oraz tryb życia. Czasami jakość snu poprawić można, zmieniając przyzwyczajenia, miejsce spania lub stosując domowe specyfiki.

Domowe sposoby na zaburzenia snu:

• stały rytm snu – ustal jedną porę, w której kładziesz się spać i jedną, w której się budzisz. Pozwoli to organizmowi zachować równowagę i sprzyjać będzie zasypianiu;
• aktywność fizyczna – trening sprzyja przyjemnemu zmęczeniu, a gdy nasze ciało jest zmęczone, łatwiej mu zasnąć (należy jednak uważać na przetrenowanie, które może być przyczyną problemów ze snem);
• unikaj obfitych posiłków przed snem;
• przygotuj otoczenie do spania – lepiej zasypiamy w pomieszczeniu przewietrzonym, w temperaturze 16-18%, zadbajmy o wygodną pozycję;
• relaksuj się wieczorami – odprężenie sprzyja zasypianiu;
• pij przed snem zioła ułatwiające zasypianie: melisa, rumianek;
• ciepłe mleko z miodem sprzyja zasypianiu;
• stosuj tabletki z melatoniną.

Jeżeli podane wyżej sposoby nie pomagają, przyczyna może leżeć głębiej, a wtedy warto udać się po poradę lekarską.

Zobacz też: Miód pomaga na spanie? Rodzaje i właściwości miodu

Źródła:

https://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/psychiatria/zaburzenia-snu-rodzaje-przyczyny-leczenie-aa-ZC5D-G54b-2qKu.html

https://portal.abczdrowie.pl/zaburzenia-snu

https://parenting.pl/zaburzenia-snu-u-dzieci