Reumatyzm – co to jest? Objawy, przyczyny, leczenie

Reumatyzmem nazywamy szereg schorzeń, związanych z bólem stawów i tkanek. Jednostki chorobowe związane z reumatyzmem możemy podzielić na dwie grupy:

• spowodowane starzeniem się tkanek (np. zwyrodnienie stawów, osteoporoza);
• niezwiązane z wiekiem (reumatoidalne zapalenie stawów, zaburzenia metaboliczne).

Pomimo wprowadzanych coraz nowszych metod leczenia, reumatyzm w dalszym ciągu uważany jest za jednostkę chorobową, należącą do nieuleczalnych. Aktualnie medycyna zapewnia jednak dostęp do terapii, pozwalających na znaczne ułatwienie funkcjonowania osób chorych.

Reumatyzm – co to jest? Definicja

Reumatyzm nie jest określeniem konkretnej choroby, choć często powszechnie nazywa się nim reumatoidalne zapalenie stawów. Z punktu medycznego jest to jednak termin wykorzystywany do opisywania różnych chorób stawów i narządów ruchu, charakteryzującymi się przewlekłym, nawracającym bólem.

Najczęstsze choroby reumatyczne to:

• reumatoidalne zapalenie stawów;
• choroba zwyrodnieniowa stawów;
• zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa;
• bóle pleców;
• zapalenia ścięgien;
• bóle szyi.

Z reumatyzmem związane mogą być też poważniejsze schorzenia, takie jak:

• hemofilia;
• sarkoidoza;
• szpiczak mnogi.

Wszystkie z tych chorób wpływają na degenerację tkanki łącznej.

Objawy związane z reumatyzmem

Wśród najpowszechniejszych objawów chorób reumatycznych, znajdują się:

• silny ból stawów;
• zaburzenia czynności ruchowych w obrębie stawów;
• obrzęki i zaczerwienienia w zaatakowanych miejscach.

Nieleczony reumatyzm może prowadzić do trwałego uszkodzenia stawów oraz upośledzenia funkcji ruchowych. Z czasem może zaatakować także inne narządy, nie tylko stawy. Zmian, które nastąpią w obrębie stawów, nie można cofnąć.

Przyczyny reumatyzmu

W związku z tym, że termin reumatyzm odnosi się do wielu jednostek chorobowych, trudno jest podać konkretne przyczyny ich powstawania. Istnieje jednak kilka czynników, które mogą wpływać na powstawanie schorzeń stawów:

• warunki genetyczne – badania wykazały, że w rodzinach,w których reumatyzm występował w poprzednich pokoleniach, prawdopodobieństwo zachorowania krewnych jest dużo większe niż w rodzinach,w których żadne z podobnych schorzeń się nie pojawiło;
• zaburzenia immunologiczne – głównie sytuacje, w których organizm atakuje sam siebie, mogą być przyczyną chorób reumatycznych; badania wykazują, że przebyte poważne infekcje mogą przyczyniać się do rozwoju reumatyzmu;
• choroby nowotworowe – niektóre nowotwory mogą przyczyniać się do niszczenia tkanki łącznej.

Choroby reumatyczne – rodzaje

Reumatoidalne zapalenie stawów

W skrócie nazywane RZS – jest to choroba o charakterze przewlekłym, obejmująca stawy i narządy ruchu. Nieleczone może prowadzić do niszczenia narządów oraz ich całkowitej niesprawności.

Przyczyny reumatoidalnego zapalenia stawów:

• czynniki genetyczne;
• dysfunkcje układu immunologicznego;
• stres;
• palenie papierosów;
• płeć – częściej chorują kobiety niż mężczyźni;
• infekcje – niektóre wirusy i bakteria mogą powodować reumatoidalne zapalenie stawów.

Objawy reumatoidalnego zapalenia stawów:

• bóle, obrzęki, zesztywnienia stawów;
• gorączka lub stan podgorączkowy;
• zniekształcenia stawów, którym mogą towarzyszyć zaniki mięśniowe;
• niszczenie chrząstek i powierzchni stawowych;
• zesztywnienia, zwichnięcia.

Leczenie reumatoidalnego zapalenia stawów:

• farmakologia – leki łagodzą objawy bólowe i hamują proces niszczenia stawów;
• terapia wspierająca – osoby chore często popadają w frustrację, czasem w depresję ze względu na pogorszenie obszarów ruchu oraz ciągły ból; ważne jest wsparcie rodziny i bliskich oraz psychoterapeuty;
• leczenie miejscowe: → punkcja konkretnego stawu;
• → synowektomia chirurgiczna bądź chemiczna; → endoprotezy; → artrodeza – usztywnienie stawu, łagodzące ból.

Choroba zwyrodnieniowa

Choroba zwyrodnieniowa stawów określa grupę dolegliwości narządów ruchu, gdzie za wspólną cechę uważa się nie tyle ogniska zapalno-wysiękowe, ile zmiany zwyrodnieniowe stawów, głównie w ich powierzchni chrząstkowej. Występuje zazwyczaj u osób starszych.

Przyczyny choroby zwyrodnieniowej stawów:

• osteoporoza;
• nadwaga;
• uprawianie niektórych rodzajów sportu;
• zaburzenia budowy stawu;
• osłabienie mięśni otaczających staw
• czynniki genetyczne.

Objawy choroby zwyrodnieniowej:

• ból w okolicach stawu;
• sztywność stawu;
• ograniczenie ruchomości;
• zniekształcenie stawów.

Leczenie choroby zwyrodnieniowej

Leczenie farmakologiczne polega na podawaniu niesteroidowych leków przeciwzapalnych oraz innych produktów farmakologicznych, takich jak: opioidy, siarczan glukozaminy, siarczan chondroityny oraz leki podawane do wnętrza stawu: kwas hialuronowy, glikokortykosteroidy.

Leczenie niefarmakologiczne polega na odpowiedniej fizykoterapii, wykonywaniu ćwiczeń wzmacniających stawy, utrzymywaniu odpowiedniej wagi ciała, unieruchomieniu oraz odciążeniu stawu. Można też zastosować krioterapię i powierzchowne stosowanie ciepła.

W cięższych przypadkach konieczne może okazać się leczenie chirurgiczne.

Zobacz też: Medyczna marihuana – czy pomaga w leczeniu chorób stawów?

Reumatyzm tkanek miękkich

Charakteryzuje się głównie bólem stawów najczęściej używanych – barki, łokcie. Szacuje się, że przyczyną tego schorzenia jest częste przeciążanie stawów poprzez ciężkie dźwiganie oraz ciągłe powtarzanie tych samych ruchów, co prowadzi do mikrourazów.

Reumatyzm – diagnostyka

Ze względu na różne jednostki chorobowe, diagnostyka może wyglądać różnie, jednak na schorzenie jednoznacznie wskazują:

• wysoki poziom OB;
• wysokie stężenie białka ostrej fazy;
• niedokrwistość i obniżona liczba białych krwinek.

W rozpoznaniu reumatyzmu stosowane są również badanie RTG, mające na celu znalezienie zmian w zakresie stawów i chrząstek okołostawowych. Tomografia komputerowa oraz rezonans magnetyczny pomagają w znalezieniu nieprawidłowości we wczesnym etapie choroby. Czasem wykonuje się badanie histopatologiczne, aby wykluczyć choroby nowotworowe.

Leczenie reumatyzmu

W dalszym ciągu sposobu na całkowite wyleczenie chorób reumatycznych nie wynaleziono. Terapie polegają głównie na łagodzeniu objawów i ułatwianiu życia osobom chorym. Zmiany, zachodzące stawach są nieodwracalne, choć dzięki szybkiemu podjęciu leczeniu, można zahamować ich postęp.

Najczęstszymi metodami terapii chorób reumatycznych są środki farmakologiczne oraz fizjoterapia. Można również skorzystać ze zdrowotnych zabiegów.

Zabiegi przydatne w łagodzeniu dolegliwości chorób reumatycznych:

• kinezyterapia – czynne i bierne ćwiczenia, które mają poprawić czynność ruchową chorych stawów;
• masaż klasyczny – zmniejsza napięcie i sztywność mięśni, usprawnia krążenie w mięśniach i tkankach;
• masaż wodny;
• termoterapia – powoduje przekrwienie tkanek; łagodzi ból i rozluźnia mięśnie;
• diatermia – elektroterapia, poprawiająca ukrwienie tkanek.

Sprawdź czy masz zespół niespokojnych nóg