Nootropiki – czym są, jak działają? Czy są bezpieczne?

Nie tylko aktywność fizyczna sprawia, że odczuwamy zmęczenie. Godziny pracy umysłowej również pozbawiają nas energii i mogą wpłynąć na efektywność naszego funkcjonowania. Każdy chciałby, aby jego umysł jak najdłużej pracował na najwyższych obrotach, jednak jest to niemożliwe i po pewnym czasie zwyczajnie się męczymy. Siłę po wysiłku fizycznym możemy zregenerować posiłkiem lub specjalnymi suplementami. A co zrobić, gdy chcemy, aby dłużej i sprawniej pracował nasz mózg? Najlepszą opcją na stan zmęczenia umysłu są nootropiki, specjalne substancje chemiczne, które usprawniają działanie mózgu i pozwalają nam pracować dłużej i wydajniej. Czym są nootropiki, czy ich zażywanie jest bezpieczne i kiedy je stosować?

Nootropiki – co to jest?

Nootropiki to grupa związków chemicznych, wykorzystywanych w celu poprawy wydajności mózgu i ogólnego zdrowia człowieka. Charakteryzują się właściwościami, wspomagającymi pamięć i koncentrację, zwiększają zdolności uczenia się i zapamiętywania, wpływają na dobry nastrój i dostarczają energii. Działają na wiele różnych sposobów i można je sklasyfikować według wpływu, jaki wywołują na organizm człowieka.

Nootropiki – jak działają?

Mechanizm działania nootropików zależny jest od rodzaju substancji chemicznej. Niektóre z nich zwiększają aktywność mózgu, powodując intensyfikację poboru tlenu, glukozy oraz innych składników odżywczych, co wpływa na regulację neuroreceptorów. Inne rodzaje nootropików wpływają na wzrost stężenia neurotransmiterów, wspomagając tym samym nadzorowanie przepływu informacji w układzie nerwowym. Jeszcze inne zwiększają aktywność mózgu poprzez pobudzanie rozwoju nowych neuronów.

Ze względu na sposób i kierunek działania, nootropiki możemy podzielić na:

• poprawiające uwagę i koncentrację;
• usprawniające uczenie się i zdolności zapamiętywania;
• pomagające w radzeniu sobie ze stresem;
• chroniące mózg przed czynnikami degenerującymi;
• zwiększające motywację;
• leczące zaburzenia snu;
• sprzyjające spalaniu tkanki tłuszczowej;
• poprawiające nastrój.

Nootropiki – zasady stosowania

Nootropiki mogą być bezpieczne, ale tylko wtedy, gdy będziemy stosować je z głową. Jeżeli więc decydujemy się na przyjmowanie tego typu produktów, warto pamiętać o podstawowych zasadach ich użytkowania:

• dowiedz się wszystkiego o substancji, którą zamierzasz stosować;
• nootropiki stosuj tylko wtedy, gdy naprawdę ich potrzebujesz;
• przestrzegaj dawek podanych przez producenta;
• w razie wątpliwości, skontaktuj się ze specjalistą.

Nootropiki – czy są bezpieczne?

Kierując się podanymi powyżej zasadami, nie musimy obawiać się szkodliwości stosowania nootropików. Istnieją jednak czynniki, które mogą wpłynąć na powstawanie potencjalnych skutków ubocznych, jak również na siłę oddziaływania substancji. Znaczenie mogą mieć:

• wiek osoby stosującej nootropik;
• ogólna kondycja fizyczna;
• stosowana dawka;
• częstotliwość przyjmowania;
• interakcje z innymi lekami.

Nootropiki – skutki uboczne

Nieprzemyślane stosowanie substancji nootropowych może wiązać się z pewnymi konsekwencjami, do których zaliczamy:

• bóle głowy – wynikają one z niedostatecznej produkcji acetylocholiny, niezbędnej dla intensywnie pracującego mózgu;
• bezsenność lub nadmierne zmęczenie – wynikające z nieodpowiedniej pory przyjmowania substancji nootropowej;
• podrażnienia przewodu pokarmowego, bóle brzucha, wymioty, biegunka – związane z przyjmowaniem zbyt dużych dawek;
• zaburzenia nastroju, niepokój, drażliwość, niemożność koncentracji – związane z nieodpowiednim dawkowaniem lub łączeniem różnych substancji wedle własnego uznania;
• reakcje alergiczne.

Jak poprawić pracę mózgu? Naturalne sposoby

Oprócz stosowania nootropików możemy również postarać się usprawnić pracę mózgu naturalnymi sposobami. Poniżej przedstawiamy te najlepsze.

Trening mózgu

Teoria, że narząd nietrenowany zanika, być może nie jest do końca poprawna, jednak faktem jest, iż „trening mózgu” wspomaga jego aktywność. Czytanie książek, uczenie się nowych rzeczy, rozwiązywanie krzyżówek – wszystko, co stymuluje nasz umysł do pracy, wspomaga jego rozwój. Im więcej trenujemy, tym lepiej pracuje nasz mózg, łatwiej zapamiętujemy, jesteśmy bardziej skoncentrowani i możemy pracować dłużej.

Sen

Sen jest istotny dla naszego organizmu pod każdym względem. Dotyczy to również mózgu. Kiedy jesteśmy niewyspani, stajemy się bardziej rozdrażnieni, nie potrafimy się skupić i robimy więcej błędów. Jeżeli więc chcemy zachować pełną sprawność myślenia, zadbajmy o mocny, spokojny sen. Zaleca się przynajmniej 8 godzin snu na dobę i choć długość tę możemy dostosować do indywidualnego zapotrzebowania, pamiętajmy, że zarywanie nocy nie jest zdrowe dla naszego ciała i umysłu.

Aktywność fizyczna

Niektórym być może trudno będzie to sobie wyobrazić, jednak ćwiczenia fizyczne skutecznie wpływają na pracę mózgu. Dotleniają komórki, poprawiają pamięć krótkotrwałą i zapobiegają procesom degeneracyjnym. Nie bez powodu zaleca się podczas pracy umysłowej, co jakiś czas zrobić krótką przerwę na rozciąganie czy pajacyki. To naprawdę pomaga.

Odpowiednia dieta

Zbilansowana dieta, unikanie alkoholu i papierosów to świetna profilaktyka zachowania sprawności umysłu. Dostarczajmy naszemu ciału witamin i minerałów, jakich potrzebuje, aby dobrze funkcjonować, a wspomożemy tym samym nasz mózg. W pracy umysłowej bardzo ważne są kwasy tłuszczowe omega 3, magnez, potas, żelazo oraz inne składniki odżywcze. Nie możemy zapominać również o węglowodanach złożonych, które zapewniają nam energię, która jest również ważna w pracy umysłowej.

Zobacz: Dieta lekkostrawna – co jeść?

Najpopularniejsze nootropiki

Wśród najczęściej stosowanych nootropików wyróżniamy te przedstawione poniżej.

Acetyl-L-karnityna (ALCAR)

Wspomaga pamięć i koncentrację, zwiększa zdolności poznawcze, działa ochronnie na układ nerwowy.

Alfa-glicerylofosforylcholina (Alfa GPC)

Wspomaga pamięć i zdolności poznawcze, zwiększa wydolność umysłową.

Aniracetam

Wspiera zdolności uczenia się, pomaga w zapamiętywaniu. Zmniejsza niepokój i poprawia nastrój.

Piracetam

Działa podobnie do Aricetamu, wspiera uczenie się, poprawia zapamiętywanie, zwiększa koncentrację.

Sulbutiamina

Redukuje zmęczenie, wpływa pozytywnie na nastrój, zwiększa zdolności przyswajania informacji.

Noopept

Zwiększa refleks, wpływa na poprawę zdolności logicznego myślenia , wzmacnia zdolności poznawcze.

Do nootropików zaliczamy również popularne substancje, takie jak:

• ashwagandha (żeń-szeń koreański) – dodaje energii, wpływa na koncentrację i zdolności poznawcze;
• gotu kola – redukuje niepokój, wspiera funkcje poznawcze, zwiększa odporność na stres;
• ginko biloba – poprawia pamięć krótkotrwałą, poprawia nastrój;
• cholina – poprawia pamięć;
• kreatyna – redukuje zmęczenie, dodaje energii, zwiększa koncentrację;
• N-acetyl-L-tyrozyna (NALT) – wpływa na dobry sen, działa korzystnie w terapii zaburzeń snu;
• różeniec górski – reguluje nastrój, redukuje uczucie zmęczenia.

Nootropiki – kiedy stosować?

Suplementy nootropowe mogą stosować zarówno sportowcy, w celu zwiększenia motywacji do działania, jak i pracownicy biurowi czy osoby, cierpiące na problemy ze snem. Kluczem do skutecznego działania wybranych przez nas produktów, jest sprawdzenie, w jakich obszarach funkcjonuje dany nootropik. Większość z nich działa pozytywnie na nastrój, zwiększając koncentrację i zdolności poznawcze. Są jednak również produkty, których działanie skierowane jest na relaksację oraz poprawę jakości snu.

Stosowanie nootropików to sprawdzony sposób na poprawę wydajności umysłowej, należy jednak zachować umiar z dawkowaniem wybranych suplementów i zażywać je zgodnie z zaleceniami producenta.

Sprawdź też: Kwercetyna – właściwości, zastosowanie i wpływ na zdrowie