Atopowe zapalenie skóry – przyczyny, objawy, metody leczenia. Jak radzić sobie z problemem?

Atopowe Zapalenie Skóry (AZS) to choroba, która dotyka coraz więcej osób. Jest na tyle nieprzyjemna, że leczenie polega głównie na łagodzeniu objawów, przy zastosowaniu odpowiednich leków. Ciągły świąd i nieestetyczne zmiany na skórze stanowią dość poważny problem, który w dużym stopniu uprzykrza życie osobom, cierpiącym na to schorzenie. Zobaczmy, co warto wiedzieć o AZS, jakie są objawy choroby i jak wyglądają metody leczenia.

Aktualnie atopia uważana jest już za chorobę cywilizacyjną. Na początku XX wieku objawy schorzenia stwierdzano zaledwie u 1% ludności, najnowsze badania wykazują, że na AZS może cierpieć nawet 1/3 całej populacji. Wzrost liczby przypadków niesie ze sobą pytanie: czy zachorowań faktycznie jest więcej, czy dopiero w ostatnich latach ludzie zaczęli przychodzić do lekarza z objawami świądu i plam na skórze? Więcej na temat przyczyn choroby dowiecie się w późniejszych akapitach.

Atopowe Zapalenie Skóry – charakterystyka

Atopowe Zapalenie Skóry (AZS, łac. dermatitis atopica) jest to przewlekła zapalna choroba skóry, która może wystąpić w każdym wieku. Cierpią na nią zarówno dorośli, jak i dzieci, a jej najbardziej dokuczającym objawem jest uporczywy świąd, który często nie pozwala pacjentom normalnie funkcjonować.

Przebieg choroby często polega na naprzemiennych okresach wyciszania i narastania objawów. Przyczyny powstawania schorzenia mogą być różne, obecnie uważa się, iż najczęściej są to kombinacje czynników genetycznych, środowiskowych i immunologicznych. Choroba związana jest z zaburzeniami funkcjonowania skóry, dlatego, zanim przejdziemy do opisania jej przyczyn, warto dowiedzieć się więcej na temat budowy i funkcji skóry.

Atopia i jej związek z budową i funkcjami skóry

Skóra stanowi jeden z największych narządów w organizmie człowieka. W jej budowie wyróżniamy trzy podstawowe warstwy, które zbudowane są z charakterystycznych dla siebie komórek:

• naskórek (dominują ciasno przylegające do siebie keratynocyty, których głównym zadaniem jest utworzenie bariery ochronnej przed czynnikami, płynącymi ze środowiska zewnętrznego);
• skórę właściwą (występują w nim melanocyty, odpowiedzialne za rodzaj karnacji);
• tkankę podskórną (przeważa tkanka łączna).

Podczas badania fragmentu skóry pod mikroskopem można zaobserwować dodatkowe elementy, takie jak:

• gruczoły potowe – wydzielają pot, biorą udział w termoregulacji;
• gruczoły łojowe – odpowiedzialne za wydzielanie łoju;
• naczynia krwionośne;
• mieszki włosowe;
• zakończenia nerwowe;
• komórki tłuszczowe (w tkance podskórnej).

Oczywiście nie w każdej części naszego ciała nasza skóra wygląda tak samo. W niektórych miejscach większe będzie zagęszczenie gruczołów potowych, w innych gruczołów łojowych lub mieszków włosowych. Różnicowane występuje również w grubości naskórka, który w niektórych częściach ciała jest cieńszy, a w innych znacznie grubszy.

Niektórym osobom może wydawać się, że skóra pełni jedynie funkcję powłoki naszego ciała, a więc rolę ochronną. Tymczasem bierze ona udział w wielu procesach, między innymi w regulacji temperatury czy gospodarki wodno-elektrolitowej. Dzięki temu, że komórki naskórka tak ściśle do siebie przylegają, stanowi on doskonałą ochronę przed działaniem szkodliwych czynników zewnętrznych oraz wnikaniem mikroorganizmów. W skórze wytwarzana jest witamina D, która ma bardzo duże znaczenie dla naszego prawidłowego funkcjonowania, między innymi bierze udział w regulacji gospodarki hormonalnej. Wpływa także na nasz nastrój.

Jaki jest związek pomiędzy AZS, a zaburzeniami funkcjonowania skóry?

Atopowe zapalenie skóry jest wynikiem utraty ochronnej funkcji naskórka. Jego struktura zostaje zmieniona. Komórki, które do tej pory ciasno przylegały do siebie, zostają rozluźnione, a płaszcz lipidowy zostaje utracony. Efekt jest taki, że drobnoustroje i mikroorganizmy łatwiej dostają się do wewnątrz skóry, powodując świąd i zaczerwienienia. Co więcej, z powierzchni ciała szybciej odparowuje woda, przez co skóra staje się przesuszona, skłonna do podrażnień. Pojawiają się plamy lub krosty oraz charakterystyczny świąd.

Czym jest atopia?

Atopia, a Atopowe Zapalenie Skóry to odmienne pojęcia, które jednak ściśle się ze sobą łączą i często używane są zamiennie. Atopia jest bowiem zjawiskiem, leżącym u podłoża choroby. Mianem tym nazywamy wrodzoną predyspozycję do reakcji na różnego rodzaju antygeny. Oznacza to, że osoba, która cierpi na atopię, ma predyspozycje do częstych alergicznych reakcji skórnych. W krwi takich pacjentów pojawia się wysokie stężenie przeciwciał typu IgE, odpowiedzialnych za rozwój alergii. Schorzenie to występuje nie tylko z atopowym zapaleniem skóry, ale również z innymi chorobami, takimi jak:

• astma oskrzelowa;
• alergiczny nieżyt nosa;
• alergie pokarmowe.

Przyczyny atopowego zapalenia skóry

Atopowe Zapalenie Skóry może mieć różne źródła i często zdarza się, że czynniki genetyczne, immunologiczne i środowiskowe łączą się ze sobą, powodując chorobę. Zazwyczaj jako przyczynę określa się wspomniane wcześniej zaburzenia funkcji ochronnej naskórka, jednak skąd to się bierze? Lekarze podkreślają również, iż AZS może być spowodowane nieprawidłowościami w funkcjonowaniu układu immunologicznego, a mianowicie przestawieniem układu odpornościowego na reakcje alergiczne i produkcje dużej ilości czynników zapalnych. W niektórych przypadkach może zdarzyć się tak, że alergeny dostają się do wnętrza skóry przez uszkodzony naskórek, powodując reakcję organizmu. W innych przypadku to właśnie wrodzona skłonność do reakcji alergicznych może spowodować rozregulowanie funkcji naskórka.

Trudno jest więc określić jedną przyczynę powstawania choroby, aczkolwiek są czynniki, które sprzyjają jej rozwojowi.

Genetyczne przyczyny atopowego zapalenia skóry

Badania dowodzą, że na rozwój Atopowego Zapalenia Skóry mają wpływ mutacje genetyczne, odpowiadające za czynniki, biorące udział w procesach zapalnych i sprzyjające innym chorobom, między innymi:

• astmie;
• reumatoidalnemu zapaleniu stawów;
• łuszczycy;
• cukrzycy typu I.

U chorych na AZS zaobserwowano, iż białko filagryna, odpowiadające za prawidłowe działanie bariery ochronnej naskórka, nie działa prawidłowo, co prowadzi do nadmiernego wysuszenia skóry. Według badań, jeżeli któryś z bliskich krewnych cierpi na AZS, istnieje duże prawdopodobieństwo, że choroba objawi się w następnym pokoleniu.

Środowiskowe przyczyny atopowego zapalenia skóry

Środowiskowych przyczyn atopowego zapalenia skóry może być wiele, najczęstsze z nich to:

• alergeny różnego rodzaju;
• zanieczyszczenie środowiska (np. smog);
• zakażenia;
• temperatura – zarówno zbyt niska, jak i zbyt wysoka wpływa niekorzystnie na skórę; zaszkodzić mogą również gwałtowne zmiany temperatury;
• wilgotność powietrza;
• stres.

Hipoteza nadmiernej higieny

Hipoteza ta głosi, że ograniczenie kontaktu dziecka z różnymi substancjami, może przyczynić się do niedostatecznego rozwoju układu immunologicznego i tym samym prowadzić do występowania różnego rodzaju niekorzystnych reakcji w późniejszych etapach życia. W tym także do rozwoju atopowego zapalenia skóry.

Objawy atopowego zapalenia skóry

Najpowszechniejszym i najbardziej nieprzyjemnym objawem AZS, jest uporczywy świąd skóry, często połączony z wysypką, rumieniem i mocno przesuszoną skórą.

Choroba charakteryzuje się tym, że występują w niej okresy nasilenia i zmniejszenia objawów. A same oznaki choroby eksperci podzielili na dwa rodzaje:

• powszechne – występujące częściej i zwiększą intensywnością;
• mniejsze – występujące rzadziej i z mniejszą intensywnością.

Powszechne objawy atopowego zapalenia skóry:

• świąd skóry i suchość;
• zmiany skórne;
• przewlekły i nawrotowy przebieg.

Mniejsze objawy atopowego zapalenia skóry;

• świąd podczas pocenia;
• rybia łuska, rogowacenie przymieszkowe;
• szybkie reakcje skórne na alergen;
• przebarwienia powiek i zaciemnienia wokół oczu;
• nietolerancja niektórych pokarmów;
• nadwrażliwość na niektóre materiały (występujące w ubraniach, pościeli);
• zaostrzenie objawów po reakcji stresowej;
• rumień twarzy;
• objaw Dennie-Morgana – dodatkowy fałd skórny poniżej dolnej powieki.

Występowanie zmian na skórze może różnić się w zależności od wieku pacjenta. U niemowląt najczęściej zmiany obejmują najpierw twarz,a potem rozszerzają się na szyję i dekolt, aż w końcu przechodzą na tułów. Powyżej 1. roku życia zmiany występują głównie w zgięciach stawowych (podkolanowych, łokciowych, stawu szyjnego, nadgarstkowych, skokowych). U osób dorosłych mogą być rozsiane po całym ciele.

Pierwsze objawy AZS pojawiają się zazwyczaj w dzieciństwie, choć choroba może dotknąć również osoby dorosłe. Chorzy najczęściej skarżą się właśnie na uporczywy świąd, który najbardziej dokucza szczególnie w nocy. Ciągłe drapanie powoduje dodatkowe podrażnienia skóry, przez co jej kondycja jeszcze bardziej się pogarsza, może dojść także do zakażeń. Wykwity i zaczerwienienia pogłębiają się często przy zmianie temperatury, użyciu kosmetyków czy ekspozycji na słońce. To właśnie dlatego osobom z atopowym zapaleniem skóry zaleca się stosowanie specjalnych kosmetyków.

W przewlekłej postaci choroby dochodzi do pogrubienia skóry. Powszechny objaw nazywany jest lichenifikacją skóry, gdy jej powierzchnia staje się uwypuklona, a wszelkie zmiany stają się bardziej wyraźne i widoczne gołym okiem. Kolejny objaw postaci przewlekłej AZS to tzw. biały dermografizm, który polega na pojawianiu się białych plam na skórze po jej zadrapaniu.

Przebieg atopowego zapalenia skóry

Prawie 50% przypadków atopowego zapalenia skóry objawia się już w pierwszych miesiącach życia dziecka. Z wiekiem ryzyko zachorowania spada, a pierwsze objawy w wieku dorosłym występują zaledwie u 10% osób, cierpiących na AZS. W wieku dojrzewania schorzenie częściej pojawia się u kobiet, niż u mężczyzn.

Co ciekawe, choroba diagnozowana jest głównie w krajach wysokorozwiniętych u rasy białej. Z atopowym zapaleniem skóry można walczyć przez całe życia, a objawy kliniczne choroby podzielone są na fazy, które klasyfikują je ze względu na przedział wiekowy.

Atopowe zapalenie skóry u niemowląt

Okres niemowlęcy trwa od urodzenia do drugiego roku życia. W tym okresie u dzieci z AZS występują charakterystyczne strupy, grudki i nadżerki. Policzki są zarumienione, błyszczą się, wyglądają jakby były polakierowane. Częstym objawem jest rumień pęcherzykowaty oraz cienkie, łamliwe włosy. Zmiany skórne mają charakter sączący i łatwo ulegają kolejnemu zakażeniu.

Umiejscowienie zmian u niemowląt to najczęściej policzki, czoło, nasadki uszu i miejsca owłosione. W cięższych przypadkach mogą zająć także tułów, pośladki i kończyny. W wielu przypadkach zmiany skórne ustępują po okresie niemowlęcym, jednak jeżeli wystąpiły do drugiego roku życia, istnieje duże ryzyko pojawienia się zmian atopowych i rozwoju astmy w późniejszym wieku.

Okres dziecięcy

Rozpoczyna się w wieku 3 lat i trwa do ok. 11 roku życia. W tym okresie u dzieci objawy AZS rzadziej są sączące, częściej występują w postaci grudek i blaszek. Najczęściej pojawiają się na dłoniach i stopach, a także w zgięciach łokciowych i podkolanowych, wokół nadgarstków i kostek.

Lokalizacja zmian atopowych w zgięciach stawowych wynika głównie z większej potliwości tych okolic, a także ocierania ich o skórę lub ubranie podczas ruchu. Otarcia utrudniają gojenie się zmian skórnych, a czasem nawet dodatkowo je podrażniają, co prowadzi do zaostrzenia zmian oraz dodatkowych zakażeń bakteryjnych. W tym wieku objawom skórnym często towarzyszy powiększenie węzłów chłonnych. Choroba w tym wieku może ustąpić samoistnie, jednak w procesie zanikania często dochodzi do przebarwień skóry.

Okres młodzieńczy i dorosłość

Naprzemiennie występują okresy zaostrzania i remisji choroby. Dochodzi do wysuszenia skóry, naskórek staje się gruby i bardzo szorstki. Inne objawy to nacieki zapalne i otarcia naskórka. W wyniku drapania pojawiają się tzw. przeczosy. Mogą pojawić się krwiste strupy, a także objawy błyszczących, jakby polakierowanych paznokci. W przewlekłej postaci choroby pojawiają się także zlichenizowane blaszki, które mogą przybrać charakter rozległy.

Bardzo często zmiany skórne występują symetrycznie. Mogą być umiejscowione na całym ciele, zazwyczaj jest to twarz, górna część ramion i pleców, grzbiety rąk i stóp.

Co zaostrza objawy atopowego zapalenia skóry, czyli czego powinny unikać osoby chore?

Osoby cierpiące na atopowe zapalenie skóry muszą uważać na niektóre czynniki, mogące zaostrzać objawy choroby. Intensyfikacja zmian i świądu komplikuje przebieg schorzenia i jeszcze bardziej uprzykrza życie. Zobaczmy, czego powinny wystrzegać się osoby z AZS.

Drapanie

Zmiany, pojawiające się przy atopowym zapaleniu skóry charakteryzują się silnym świądem. Niestety drapanie może je zaostrzać i prowadzić do wtórnego zakażenia bakteryjnego. U chorych, którzy mocno się drapią, dochodzi do powstawania ran na wrażliwym naskórku, łuszczenia się naskórka, zaczerwienień i pogrubień skóry. Takie zachowanie zwiększa również ryzyko powstawania blizn.

Uporczywy świąd sprawia, że powstrzymywanie się od drapania jest bardzo trudne, zwłaszcza w nocy, gdy chory nie ma kontroli nad swoim ciałem. Pomocne okazują się kremy i maści przeciwświądowe.

Stres

Zmiany AZS zaostrzać się mogą w wyniku sytuacji stresowych. Osoby, które narażone są na przewlekły stres, powinny znaleźć również czas na odprężenie ciała i umysłu oraz postawić na pełnowartościową dietę, zawierającą witaminy i minerały, które pomagają radzić sobie ze skutkami stresu. Najlepsze z nich to: magnez, ashwagadha, witamina B12 i inne witaminy z grupy B, witamina C, witamina D, witamina E, wapń, cynk, potas.

Wysoka temperatura

Skóra atopowa nie lubi nadmiernej ekspozycji na wysoką temperaturę. Chorym zaleca się kąpiele, a najlepiej prysznice w letniej wodzie. Niezalecane są również kąpiele w chlorowanej basenowej wodzie, gdyż może ona dodatkowo podrażniać zmiany. Co ciekawe, wystawianie skóry na słońce może łagodzić objawy AZS, choć w niektórych przypadkach obserwuje się także nadwrażliwość skóry na promienie słoneczne.

Szorstkie tkaniny

Osoby ze skórą atopową powinny zwracać uwagę na ubrania, jakie wybierają. Wrażliwa skóra z objawami atopii może nie tolerować szorstkich tkanin. W większości przypadków nie wolno używać ubrań z wełny, która podrażnia skórę. Najlepszym wyborem jest naturalna bawełna. Odzież powinno się również prać w specjalnych płynach lub proszkach hypoalergicznych, a w razie potrzeby, używać zmiękczaczy do tkanin.

Kurz i roztocze

Osoby z atopowym zapaleniem skóry powinny zadbać o czystość w mieszkaniu, gdyż kurz i roztocze mają zdolność zaostrzania zmian. Można pomyśleć o inwestycji w oczyszczacz powietrza z jonizacją, który pomoże pozbyć się unoszących w powietrzu drobnoustrojów i nawilży powietrze.

Kosmetyki

Skóra z atopią często źle reaguje na składniki perfum i innych kosmetyków. Osoby chore do pielęgnacji powinny wykorzystywać produkty przeznaczone specjalnie dla skóry atopowej.

Zła dieta

Do zaostrzenia zmian atopowych może doprowadzić również nieodpowiednia dieta. Zazwyczaj osoba chora sama musi zauważyć, jakie produkty powodują u niej nasilenie objawów. Najczęściej są to potrawy typu fast-food, a u dzieci – kurze jaja, aczkolwiek u każdego negatywne reakcje mogą wywoływać inne produkty.

Atopowe zapalenie skóry – diagnostyka

Rozpoznanie AZS lekarz ustala na podstawie obrazu klinicznego choroby, czyli analizy objawów. Nie ma jednego badania diagnostycznego, które potwierdzałoby chorobę w 100%. Do diagnostyki wykorzystuje się kryteria Hanifina-Rajki. Jest to zbiór 27 objawów, w których wyróżniane są 4 kryteria większe i 23 kryteria mniejsze. O niektórych z nich wspomniałam już w akapicie o objawach choroby, teraz przedstawię bardziej szczegółową klasyfikację.

Kryteria diagnostyczne Hanifina-Rajki, przydatne do rozpoznania AZS:

Kryteria mniejsze:

• świąd skóry;
• typowe umiejscowienie zmian;
• przewlekły i nawrotowy charakter choroby;
• atopia u osoby chorej lub u innych członków rodziny.

Kryteria większe:

• suchość skóry;
• rogowacenie przymieszkowe i/lub rybia łuska;
• odczyny skórne pojawiają się natychmiastowo;
• podwyższone stężenie IgE w surowicy;
• pierwsze objawy pojawiły się we wczesnym dzieciństwie;
• skłonność do nawrotowych zakażeń skóry;
• zaćma;
• nietolerancja wełny;
• nietolerancja niektórych pokarmów;
• zaostrzenie objawów po sytuacjach stresowych;
• biały demografizm.

AZS rozpoznawane jest, gdy chory spełnia 3 z 4 większych kryteriów. Kryteria mniejsze służą do uzupełnienia diagnozy.

Leczenie atopowego zapalenia skóry

Leczenie choroby jest długotrwałe i rzadko prowadzi do całkowitej eliminacji objawów. Najczęściej terapia musi trwać do końca życia chorego. Lekarze koncentrują się głównie na łagodzeniu objawów oraz profilaktyce ich zaostrzenia. Głównym celem leczenia jest bowiem poprawa jakości życia chorego.

Niezbędna jest edukacja pacjenta w zakresie pielęgnacji skóry, stosowania leków przeciwhistaminowych i przeciwinfekcyjnych, a także miejscowych leków immunomodulujących. W niektórych przypadkach należy wdrożyć leczenie systemowe, fototerapię lub leczenie biologiczne. Metody terapii dobierane są indywidualnie do pacjenta i zależą od jego wieku oraz stopnia zaawansowania choroby. Ważna jest także lokalizacja zmian oraz odpowiedź organizmu na dotychczasowe leczenie.

Atopowe zapalenie skóry – leczenie miejscowe

U większości chorych to właśnie leczenie miejscowe daje najlepsze rezultaty, gdyż w dużej mierze łagodzi świąd oraz zmniejsza, a czasem całkiem likwiduje zmiany skórne. W leczeniu zewnętrznym stosuje się maści i kremy, których zadaniem jest regeneracja uszkodzonej skóry. Głównymi produktami miejscowymi w terapii AZS są:

• glikokortykosteroidy;
• inhibitory kalcyneuryny;
• antybiotyki
• leki przeciwgrzybicze i przeciwwirusowe.

Leki steroidowe w leczeniu AZS – czy są skuteczne?

Maści i kremy ze sterydami to produkty bardzo często zapisywane przez lekarzy. Mają one na celu łagodzenie zmian skórnych oraz redukcję świądu. Ich działanie jest bardzo szybkie i skuteczne, niestety długotrwałe używanie produktów steroidowych na skórę może doprowadzić do tego, że skóra stanie się cienka, a jej odporność jeszcze spadnie. Leczenie sterydami ma sens przy krótkotrwałej terapii.

Inhibitory kalcyneuryny

Do tej grupy należą dwa preparaty: takrolimus i pimekrolimus. Stanowią one dobrą alternatywę dla maści steroidowych, gdyż nie wykazują skutków ubocznych. Są niestety bardzo drogie.

Antybiotyki

Antybiotyki do stosowania miejscowego wykorzystywane są głównie w przypadkach, gdy dojdzie do zakażenia zmian skórnych. Nie należy stosować ich profilaktycznie, gdyż może to doprowadzić do wzrostu antybiotykoodporności, co sprawi, że przy nawrotach choroby, antybiotyk nie będzie już działał.

Kremy, balsamy i maści na atopowe zapalenie skóry

W aptekach i sklepach medycznych znajdziemy sporo maści i kremów dla skóry atopowej, dostępnych bez recepty. Celem tych produktów jest głównie nawilżenie skóry oraz przywrócenie jej naturalnej bariery biologicznej i fizjologicznej flory bakteryjnej. W celu odbudowy struktury naskórkowej stosuje się preparaty, zawierające ceramidy i lipidy o strukturze lamelarnej, które wnikają w naskórek i przywracają jego zdolności immunologiczne.

AZS – leczenie farmakologiczne ogólne

W przypadkach, w których terapia miejscowa nie daje zadowalających rezultatów, stosuje się leczenie farmakologiczne w postaci leków, działających ogólnoustrojowo. Terapia ma na celu zahamowanie reakcji zapalnych. W tym sposobie leczenia przepisywane są najczęściej glikokortykoidy doustne. Ich działanie w pewnym stopniu przypomina sterydy miejscowe, i tak samo jak maści, tych leków doustnych również nie można stosować przewlekle. Innymi lekami stosowanymi w terapii doustnej AZS są tzw. immunosupresanty, które hamują nadmierną aktywność układu odpornościowego. Wśród nich znajdziemy między innymi metotreksat i cyklosporynę, które przepisywane są jedynie w ciężkiej postaci choroby. W opanowaniu uciążliwego świądu stosuje się leki przeciwhistaminowe.

Atopowe zapalenie skóry – leczenie niefarmakologiczne

Przy AZS wykorzystuje się również leczenie niefarmakologiczne. Podstawą tej terapii jest stosowania tzw. emolientów, czyli preparatów na bazie tłuszczów, których zadaniem jest odbudowa płaszcza lipidowego skóry oraz naprawa bariery naskórka. Regularne stosowanie tego typu preparatów pozwala na zatrzymanie wody w skórze, zapobiegając jej nadmiernemu wysychaniu.

Bardzo ważna jest również pielęgnacja skóry atopowej, która jest bardzo wrażliwa i skłonna do podrażnień. Osoba chora powinna unikać kosmetyków z alkoholem oraz innymi substancjami drażniącymi. Najlepiej wybierać produkty hipoalergiczne, naturalne, przeznaczone specjalnie do skóry atopowej. Są to zazwyczaj kosmetyki łagodne, bezzapachowe. Jeżeli z AZS współistnieje alergia pokarmowa, konieczne jest stosowanie diety eliminacyjnej w celu ustalenia, jakie produkty powodują reakcje. Pacjentom nie zaleca się również długich kąpieli, pływania w basenie. Oczywiście każda osoba chora powinien indywidualnie obserwować reakcje własnego ciała i unikać tego, co powoduje u niego zaostrzenie objawów.

Fototerapia

Fototerapia, czyli leczenie za pomocą promieniowania ultrafioletowego. Polega na naświetlaniu powierzchni skóry objętej zmianami chorobowymi odpowiednio dobraną wiązką światła. Sprzyja redukcji świądu oraz łagodzeniu stanów zapalnych. Leczenie może być przeprowadzane u osób powyżej 12-roku życia.

Wsparcie psychologa w leczeniu AZS

Problemy psychiczne przy atopowym zapaleniu skóry mogą wynikać z frustracji, spowodowanej przez zmiany skórne. Jeżeli są one bardzo widoczne, chorzy wstydzą się wychodzić do ludzi, spada ich samoocena, może nawet dojść do rozwoju depresji. Rygor, jaki narzuca leczenie choroby również nie jest dla pacjentów przyjemny, przez co dodatkowo zmagają się oni z kompleksami. Do tego dochodzą zaburzenia snu, spowodowane świądem oraz ogólne pogorszenie jakości życia. Wszystko to prowadzi do zwiększenia poziomu stresu, który z kolei zaostrza objawy choroby i powstaje błędne koło.

Chorym często zaleca się pomoc psychologa, której celem jest wykonywanie ćwiczeń, pomagających w radzeniu sobie ze stresem. Zmniejszenie jego poziomu może sprzyjać załagodzeniu objawów oraz polepszeniu samopoczucia. Istnieją również domowe sposoby relaksacji, mogące wspomóc terapię AZS, są to między innymi: joga, medytacja, spacery, oglądanie radosnych filmów czy poświęcenie się własnemu hobby. Innowacyjną metodą relaksacji stały się relaksacyjne kolorowanki dla dorosłych, które wspomagają procesy twórcze, a jednocześnie pomagają się odprężyć.

Atopowe zapalenie skóry – domowe sposoby

Choroby nie da się całkowicie wyleczyć, jednak warto robić wszystko, aby jak najbardziej złagodzić jej objawy. O większości metod, które możemy robić samodzielnie, napisałam już wcześniej, teraz zbiorę je w jedno.

Wśród domowych sposobów na AZS wyróżniamy:

• stosowanie naturalnych kosmetyków pielęgnujących, których celem jest odnowienie bariery lipidowej skóry i jej nawilżenie. Najlepiej stosować produkty z naturalnym pH 5,5, niezawierających substancji drażniących;
• kąpiele lecznicze – choć długie nasiadówki w wodzie przy atopii raczej nie są wskazane, od czasu do czasu można zaserwować sobie kąpiel leczniczą, z dodatkiem olejów naturalnych i mineralnych przy udziale łagodnych środków myjących;
• dbanie o higienę osobistą – unikanie długich kąpieli w gorącej wodzie, najlepiej brać krótkie prysznice w letniej temperaturze; skórę należy osuszać delikatnie bez pocierania ręcznikiem;
• unikanie czynników, które mogą nasilać objawy choroby: stresu, drażniących materiałów i kosmetyków, gwałtownych zmian temperatury;
• utrzymanie mieszkania w czystości, aby znajdowało się w nim jak najmniej kurzu i roztoczy; warto zainwestować w oczyszczacze powietrza.

Jak wybierać kosmetyki przy atopowym zapaleniu skóry?

Przed zakupem kosmetyków do pielęgnacji skóry atopowej, najlepiej zapytać o poradę lekarza lub farmaceutę. Jedno jest pewne, nie wolno stosować kosmetyków, zawierających substancje drażniące, gdyż dodatkowo wysuszają one skórę. Najlepiej stawiać produkty o jak najbardziej naturalnym składzie, niewysuszające i niepodrażniające skóry. Podczas zakupu preparatów do pielęgnacji, sprawdźmy, do jakich miejsc na ciele zostały one przeznaczone. Każdy element ciała osoby z atopowym zapaleniem skóry powinien bowiem być poddany dokładnej pielęgnacji.

Na co zwrócić uwagę, kupując ubrania przy AZS?

Osoby z AZS powinny unikać ubrań i bielizny, które nie przepuszczają powietrza. Najlepiej stawiać na naturalną, oddychającą bawełnę. Należy unikać wełny, która ma wrażliwości drażniące skórę. Przed pierwszym użyciem każdego elementu odzieży, najlepiej wyprać go z użyciem odpowiedniego proszku lub płynu do prania i środka zmiękczającego. Pozwoli to również pozbyć się szkodliwych pozostałości po procesie produkcji.

Czy przy AZS można ćwiczyć?

Pot może powodować zaostrzenie zmian i przy intensywnym wysiłku może pojawić się swędzenie, co uprzykrzy wykonywanie treningu. Nie zaleca się jednak rezygnowania z aktywności fizycznej. Najlepiej jednak wykonywać ją w chłodnym otoczeniu, a jeżeli świąd zacznie bardzo dokuczać, zmniejszyć tempo ćwiczeń. Po treningu należy wziąć kąpiel, która spłucze ze skóry drażniący pot.

Czy przy AZS można się opalać?

Niektórzy twierdzą, iż słońce może łagodzić dolegliwości, jednak warto pamiętać, że nadmierna ekspozycja na promienie słoneczne wysusza skórę i powoduje pocenie, co może przyczynić się do zaostrzenia zmian. Należy więc eksponować skórę na słońce z rozsądkiem i raczej zrezygnować z solarium oraz długotrwałego opalania się.

Atopowe zapalenie skóry u dzieci i niemowląt

O tym, gdzie objawiają się zmiany AZS u dzieci i niemowląt pisałam już wcześniej, warto jednak wiedzieć, że jest to grupa, u której najczęściej stwierdza się schorzenie. 90% wszystkich przypadków rozwija się bowiem do 5 roku życia, a na AZS choruje ok. 20% dzieci.

Atopowe zapalenie skóry u dzieci i niemowląt najczęściej wiąże się z uczuleniem na białka mleka krowiego i jaja kurzego, a u dzieci starszych z alergenami pokarmowymi i pochodzącymi z otoczenia. U dzieci leczenie przebiega poprzez terapię profilaktyczną oraz stosowanie delikatnych preparatów łagodzących świąd i zmiany skórne.

W przypadku, gdy AZS pojawi się w wieku niemowlęcym i związane jest z alergią pokarmową, zaleca się przedłużenie karmienia piersią o ile to możliwe. Warto również wprowadzić specjalną dietę hipoalergiczną. Nowe pokarmy należy dodawać stopniowo i obserwować reakcje.